Sách trắng quốc phòng Nhật Bản thách thức Trung Quốc

Nhật Bản tiếp tục bước qua lằn ranh đỏ khi đối đầu với Bắc Kinh sau khi đánh bại chiến lược ngoại giao vắc xin của Trung Quốc tại Đài Loan.

Theo Reuter, nội các Nhật Bản đã thông qua phiên bản Sách trắng Quốc phòng năm 2021. Nội dung sách đề cập đến việc ĐCSTQ đơn phương thay đổi trật tự quốc tế, và có hoạt động bành trướng quân sự ở khu vực xung quanh, cũng như đề cập tới quan hệ Mỹ-Trung. Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Nobuo Kishi cũng lần đầu tiên chỉ ra rằng việc ổn định tình hình ở Đài Loan là rất quan trọng đối với an ninh của Nhật Bản và ổn định quốc tế.

Sách trắng quốc phòng Nhật Bản gây sự chú ý của dư luận quốc tế

Sách trắng quốc phòng 2021 lần đầu tiên liệt kê các vấn đề an ninh của Đài Loan ở một mục riêng biệt. Theo đó nêu rõ rằng chính quyền Biden không chỉ tiếp tục các chính sách của chính quyền cựu TT Trump mà còn hỗ trợ quân sự cho Đài Loan rõ ràng hơn; Đồng thời nếu Trung Quốc coi Đài Loan là lợi ích cốt lõi của mình thì đồng nghĩa với việc không thể thỏa hiệp với Hoa Kỳ.

Do sự đối kháng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc về vấn đề Đài Loan trở nên rõ ràng hơn, điều này buộc Nhật Bản phải theo dõi chặt chẽ tình hình an ninh ở eo biển Đài Loan và có những động thái mạnh mẽ hơn so với với trước đây, vì vậy vấn đề Đài Loan đã trở thành điểm nóng quan trọng để đảm bảo an ninh của Nhật Bản và sự ổn định của khu vực cũng như quốc tế.

Sách trắng quốc phòng mới của Nhật Bản đưa ra quan điểm mạnh mẽ chống lại các hành động khiêu khích, yêu sách lãnh thổ và hành động gây hấn của Trung Quốc. Đây là một phần trong nỗ lực của nước này nhằm thiết lập ranh giới và gửi đi một thông điệp rõ ràng rằng Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản sẵn sàng răn đe Trung Quốc và bảo vệ lợi ích quốc gia. 

Sách trắng viết: “Các tàu của Cảnh sát biển Trung Quốc xuất hiện gần như hàng ngày trong vùng tiếp giáp xung quanh quần đảo Senkaku, một phần thuộc về lãnh thổ Nhật Bản, và liên tục xâm phạm vào lãnh hải của Nhật Bản”.

Nổi bật mối quan hệ đồng minh chống lại Trung Quốc

Sách trắng tiếp tục trích dẫn các hành động khiêu khích của Trung Quốc như sự cố các tàu Cảnh sát biển Trung Quốc đã uy hiếp các tàu đánh cá của Nhật Bản và xâm phạm lãnh hải của Nhật Bản. Đồng thời Sách trắng cũng nêu rõ mối quan hệ đồng minh với Hoa Kỳ và các đối tác khác với một quyết tâm kiềm chế Trung Quốc. 

Sách trắng nêu rõ: “Liên minh là nền tảng của hòa bình, an ninh và thịnh vượng trong khu vực, và chúng tôi sẽ cố gắng tăng cường hơn nữa khả năng răn đe và ứng phó để củng cố hơn nữa mối quan hệ không thể lay chuyển của Liên minh Nhật-Mỹ. 

Điều thú vị là sách trắng nêu ra sự ủng hộ rõ ràng đối với Hoạt động Hàng hải Tự do của Lầu Năm Góc khi nói rằng Nhật Bản ủng hộ khái niệm về một Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương Tự do và rộng mở (FOIP) bao gồm Úc, Ấn Độ và các nước Châu Âu bao gồm Vương quốc Anh, Pháp và Đức, cũng như Canada và New Zealand.

Lập trường quốc phòng mạnh mẽ của Nhật Bản phản ánh những nỗ lực hợp tác phát triển vũ khí gần đây của họ với Hoa Kỳ, như việc mua máy bay chiến đấu F-35 khổng lồ trị giá hàng tỷ đô la. Nhật Bản là đối tác quan trọng của Mỹ với một số hệ thống vũ khí quan trọng, bao gồm tên lửa SM-3 và radar trên tàu Aegis.  

Nhật Bản kiên định trong vấn đề Đài Loan

Nếu như trong tuyên bố chung Mỹ-Nhật được đưa ra sau chuyến thăm Nhật Bản của Thủ tướng Yoshihide Suga thể hiện sự gia nhập chính trị của Nhật Bản vào khu vực eo biển Đài Loan, thì sách trắng này tương đương với lời tuyên bố chính thức của Nhật Bản trong vấn đề eo biển Đài Loan. Nói cách khác, Nhật Bản thừa nhận Đài Loan không thuộc về Trung Quốc và việc Nhật Bản có trách nhiệm bảo vệ Đài Loan cũng là bảo vệ an ninh của chính mình. Bởi vị trí chiến lược của Đài Loan rất quan trọng với Nhật Bản. Nó là cửa ngõ giao thương của Nhật Bản với thế giới . Nếu Đài Loan bị Trung Quốc thôn tính, thì Nhật Bản cũng bị bóp nghẹt.

Do đó động thái này của Nhật Bản đã thể hiện được sự thay đổi trong chiến lược đối phó với Trung Quốc một cách rõ ràng hơn.

Hơn nữa, sách trắng quốc phòng của Nhật Bản đã đặc biệt tách biệt Đài Loan và Trung Quốc. Tương đương với việc thừa nhận Đài Loan là một quốc gia độc lập. Điều này cho thấy, Nhật Bản đã liên tiếp bước lên lằn ranh đỏ của Trung Quốc. Sau sự việc cung cấp vắc-xin cho Đài Loan, thì động thái này một lần nữa trực tiếp động đến vấn đề nhạy cảm nhất đó là chính sách “Một Trung Quốc” của nhà cầm quyền Bắc Kinh.

Sách trắng quốc phòng Nhật Bản thể hiện tinh thần Samurai

Điều đáng chú ý tiếp theo là tờ bìa của Sách trắng quốc phòng 2021 đã thay đổi bằng tác phẩm của nghệ sĩ vẽ tranh Nhật Bản Yoki Nishimoto. Tác phẩm này là hình ảnh một chiến binh cổ đại oai phong trong bộ áo giáp và cưỡi ngựa. Và nó đã trở thành tâm điểm nhạy cảm cho cuộc thảo luận. 

Một số người đã nhanh chóng chỉ ra rằng hình ảnh của Samurai trong bức tranh mực trên tờ bìa của Sách trắng quốc phòng Nhật Bản 2021 này giống hệt với bức tượng của Masaaki Nanmu, một chiến binh Nhật Bản thời trung cổ nổi tiếng ở Quảng trường Hoàng cung ở Tokyo, Nhật Bản.

Masaaki Nanmu là một nhà chỉ huy quân sự nổi tiếng của Nhật Bản vào thế kỷ 14, không chỉ xuất chúng trong chiến tranh, ông còn được mệnh danh là “thiên tài quân sự” trong lịch sử Nhật Bản và còn vô cùng trung thành với triều đình hoàng gia. Sau đó, ông bị Mạc phủ vây trong trận chiến chống lại sự xâm phạm hoàng quyền của Mạc phủ. Masaaki Nanmu, đã thể hiện tinh thần Samurai đó là tự sát để “trả ơn” cho hoàng đế.

Trong thời Minh Trị, Masaaki Nanmu được hoàng gia ca ngợi là “vị tướng tài giỏi, nhân từ và dũng cảm”. Truyền thuyết về cuộc đời của ông được truyền bá rộng rãi ở Nhật Bản và rất được kính trọng. Được truyền từ đời này sang đời khác, Masaaki Nanmu đã trở thành một hình mẫu tinh thần của người Nhật, binh lính coi ông như một “vị thần quân” và dân thường coi ông là hình mẫu của lòng trung thành và lòng hiếu thảo. 

Như vậy có thể thấy, việc Sách trắng quốc phòng Nhật Bản 2021 đã sử dụng hình tượng chiến đấu của một nhân vật lịch sử và hình ảnh nghệ thuật của ông khi cưỡi ngựa, tất cả đều đưa ra một thông điệp tích cực và nó thể hiện tinh thần chiến đấu bảo vệ đến cùng chủ quyền của Nhật Bản. Và tất nhiên, bước đầu tiên để làm được điều đó chính là bảo vệ sự an toàn của Đài Loan và khu vực Biển Đông khỏi dã tâm xâm chiếm của Trung Quốc. 

Phản ứng của Bắc Kinh

Sách trắng quốc phòng Nhật Bản 2021 đã bày tỏ quyết tâm của chính phủ Nhật Bản để đối phó với sự bành trướng của Trung Quốc một cách tinh vi, điều này đương nhiên sẽ khiến Bắc Kinh không hài lòng.

Tờ Global Times đưa tin rằng tờ “Thời báo Hoàn cầu” (tờ báo truyền thông nhà nước Trung Quốc) đã lập tức phỏng vấn Văn phòng Phát triển Sách Trắng của Bộ Quốc phòng Nhật Bản, yêu cầu giải thích về hình ảnh của samurai trên trang bìa.

Do đó, người phát ngôn của văn phòng đã đưa ra một phản ứng không mềm cũng không cứng, rằng “Điều chúng tôi muốn thể hiện là ‘bảo vệ và canh giữ’, không có nghĩa là ‘tấn công’. Người phát ngôn giải thích thêm rằng chiến binh không cầm vũ khí gì cả, đó chỉ là hình ảnh của một samurai đang cầm dây cương. 

Và tất nhiên, trong bài báo Global times cũng ra sức đả kích hình tượng này trên tờ bìa của Sách trắng quốc phòng Nhật Bản 2021. 

Trước đó, tờ báo này đã đưa ra lời cảnh báo rằng, Nhật Bản sẽ “thua đậm” nếu bảo vệ Đài Loan. 

Vì sao Trung Quốc lại có phản ứng mạnh mẽ như vậy? 

Nhật Bản thực sự là một quốc gia rất cảnh giác đối với Trung Quốc. Từ trong lịch sử, Nhật Bản đã hiểu rõ nhất về Trung Quốc cũng như bản chất của Đảng cộng sản Trung Quốc. Điều này không chỉ bởi vì Nhật Bản chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn hóa truyền thống Trung Quốc và có tư duy văn hóa phương Đông, mà còn bởi vì Nhật Bản là quốc gia hiểu rõ nhất lịch sử của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Sách trắng Quốc phòng Nhật Bản năm ngoái là hoa anh đào hồng và núi Phú Sĩ đơn giản nhẹ nhàng, thể hiện vẻ đẹp đặc trưng của đất nước Nhật Bản, thì năm nay lại thay đổi thành hình tượng một Samurai mặc áo giáp, cưỡi ngựa đầy uy phong này.

Người Nhật Bản có sự tinh tế rất cao trong nghệ thuật. Và kỹ thuật ngôn từ thể hiện qua bức tranh trên tờ bìa của Sách trắng quốc phòng không chỉ là lời cảnh báo đầy đủ đối với Trung Quốc, mà còn khiến những con sói chiến tranh của Bắc Kinh có cảm giác bị chọc đúng vào điểm nhạy cảm gây nhột.  

Mặt khác, hành động rõ ràng của Nhật Bản khi đối đầu với Trung Quốc có thể thấy trò chơi giữa Trung Quốc và Nhật Bản về vấn đề eo biển Đài Loan trong tương lai có lẽ sẽ khiến Bắc Kinh đau đầu hơn nhiều so với trò chơi giữa Trung Quốc và Mỹ.