Bộ Y tế đang lấy ý kiến dự thảo Thông tư mới về chức năng và tổ chức của trạm y tế xã, hướng tới cải cách mô hình trạm y tế xã theo hướng hiện đại, độc lập, hoàn thiện trước năm 2030.

Mục tiêu là nâng cao chất lượng y tế cơ sở, giúp người dân tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện ngay tại địa phương.

Hoàn thiện mô hình trạm y tế xã theo hướng độc lập, hiện đại

Theo dự thảo đang được Bộ Y tế lấy ý kiến, trạm y tế xã, phường, thị trấn sẽ được tổ chức lại theo hướng trở thành đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND cấp xã, có tư cách pháp nhân, con dấu, tài khoản và trụ sở riêng.

Bước cải cách này nhằm cụ thể hóa các quy định trong Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi, có hiệu lực năm 2025) và Nghị quyết 190/2024/QH15 của Quốc hội. Việc sắp xếp lại mô hình này kỳ vọng sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý và năng lực phục vụ của hệ thống y tế cơ sở, vốn đang đóng vai trò then chốt trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Dự thảo Thông tư quy định rõ 20 nhóm nhiệm vụ mà trạm y tế xã phải thực hiện, bao gồm: phòng bệnh, khám chữa bệnh ban đầu, phục hồi chức năng, chăm sóc sức khỏe sinh sản, quản lý người bệnh mạn tính, y học cổ truyền kết hợp hiện đại, phòng chống dịch, bảo đảm an toàn thực phẩm và cung cấp thuốc thiết yếu.

Trạm y tế xã cũng được phép ký hợp đồng với cơ quan bảo hiểm xã hội để khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế, quản lý hồ sơ sức khỏe điện tử và tổ chức truyền thông, giáo dục sức khỏe cho người dân.

Đáng chú ý, ở vùng sâu, vùng xa hoặc khu vực đặc biệt khó khăn, trạm y tế có thể được bố trí giường điều trị nội trú nếu đáp ứng điều kiện cơ sở vật chất, giúp người dân không phải chuyển tuyến khi điều trị bệnh nhẹ hoặc theo dõi ngắn ngày.

Trạm Y tế xã Ngọc Trạo   (Ảnh: Dân trí)

Cơ cấu tổ chức chuyên nghiệp, tăng cường nhân lực y tế cơ sở

Theo mô hình mới, mỗi trạm y tế xã sẽ có Trưởng trạm và Phó trưởng trạm do Chủ tịch UBND cấp xã bổ nhiệm. Dưới quyền quản lý là các bộ phận chuyên môn gồm:

  • Phòng Hành chính tổng hợp
  • Khoa Phòng bệnh – Dân số – Bảo trợ xã hội
  • Khoa Khám bệnh hoặc Phòng khám đa khoa
  • Khoa Dược – Cận lâm sàng
  • Các điểm y tế vệ tinh tại thôn, bản

Danh mục nhân sự của trạm bao gồm bác sĩ, điều dưỡng, hộ sinh, dược sĩ, kỹ thuật viên, nhân viên dân số, công tác xã hội, chuyên viên hành chính và kế toán. Việc xác định số lượng và cơ cấu viên chức được căn cứ vào vị trí việc làm và quy mô hoạt động thực tế, 

Bảo đảm tinh gọn nhưng hiệu quả.

Các địa phương đủ điều kiện sẽ thực hiện chuyển đổi mô hình ngay khi Thông tư có hiệu lực. Trong khi đó, những địa phương chưa đáp ứng yêu cầu phải xây dựng đề án tổng thể, xác định lộ trình và giải pháp cụ thể để hoàn thành trước ngày 31/12/2030.

Trong giai đoạn chuyển tiếp, các trạm y tế vẫn có thể hoạt động theo mô hình cũ hoặc sáp nhập nhiều đơn vị thành một, miễn là vẫn đảm bảo cung cấp đầy đủ dịch vụ y tế cơ bản cho người dân.

Thông tư mới này cũng sẽ thay thế Thông tư 33/2015/TT-BYT và bãi bỏ một số quy định không còn phù hợp tại Thông tư 05/2008/TT-BYT.

Thách thức và kỳ vọng khi cải cách y tế cơ sở

Theo giới chuyên gia, việc cải cách toàn diện trạm y tế xã là bước đi đúng hướng nhưng sẽ đối mặt với nhiều thách thức về nguồn nhân lực, tài chính, hạ tầng và trang thiết bị. Đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa, cần có cơ chế đặc thù để thu hút và giữ chân bác sĩ, điều dưỡng, dược sĩ.

Ngoài ra, vấn đề quản lý tài chính và vận hành độc lập khi trạm y tế xã trở thành đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND xã cũng đòi hỏi quy trình minh bạch, chặt chẽ.

Nếu được triển khai đồng bộ, cải cách này sẽ tạo ra một mạng lưới y tế cơ sở hiện đại, gần dân và toàn diện, góp phần giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Đề án cải cách trạm y tế xã trước năm 2030 không chỉ là thay đổi mô hình tổ chức, mà còn là bước đi chiến lược nhằm tái cấu trúc hệ thống y tế Việt Nam từ gốc rễ. Khi trạm y tế được tăng quyền, đầu tư đúng mức và vận hành hiệu quả, người dân sẽ được tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng ngay tại nơi sinh sống — đúng tinh thần “mỗi người dân có bác sĩ riêng tại cộng đồng”.

Theo: Dân trí

Từ Khóa: