Chính quyền Tổng thống Donald Trump hôm Chủ nhật (27/9) ra thông cáo lên án Trung Quốc vi phạm lời hứa về việc không quân sự hóa các đảo tranh chấp ở Biển Đông, đồng thời tuyên bố Washington sẽ buộc Bắc Kinh phải chịu trách nhiệm về các hành vi hung hăng trong khu vực.

Trong thông cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ mang tên “Những lời hứa rỗng tuếch của Trung Quốc ở Biển Đông”, người phát ngôn Morgan Ortagus đề cập đến một sự kiện cách đây 5 năm.

Vào ngày 25/9/2015, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Tập Cận Bình đứng bên cạnh Tổng thống Barack Obama ở Vườn Hồng của Nhà Trắng. Khi đó ông Tập tuyên bố “Trung Quốc không có ý định theo đuổi quân sự hóa” quần đảo Trường Sa.

Ông Tập cũng hứa hẹn rằng các tiền đồn của Trung Quốc sẽ không “nhắm mục tiêu hoặc tác động đến bất kỳ quốc gia nào”.

Tổng thống Mỹ Barack Obama và Phó Tổng thống Joe Biden (bên trái) trò chuyện với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sau cuộc gặp song phương tại Nhà Trắng, ngày 14/2/2012 (ảnh chính thức của Nhà Trắng).
Chính quyền Obama đã làm ngơ khi Trung Quốc thất hứa về việc không quân sự hóa Biển Đông. Tổng thống Mỹ Barack Obama và Phó Tổng thống Joe Biden (bên trái) trò chuyện với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sau cuộc gặp song phương tại Nhà Trắng, ngày 14/2/2012 (ảnh chính thức của Nhà Trắng).

Tuy nhiên, Bắc Kinh đã không tuân thủ lời hứa này. “Thay vào đó, Trung Quốc đã theo đuổi một cuộc quân sự hóa liều lĩnh và khiêu khích đối với các tiền đồn đang tranh chấp đó”, bà Ortagus nói.

Thông cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết: “ĐCSTQ không tôn trọng lời nói hay cam kết của mình. Trong những tháng gần đây, chúng ta đã chứng kiến ​​một lượng lớn chưa từng có các quốc gia bày tỏ sự phản đối chính thức của họ tại Liên Hợp Quốc đối với các yêu sách hàng hải trái pháp luật của Trung Quốc ở Biển Đông”.

“Chúng tôi kêu gọi cộng đồng quốc tế tiếp tục lên tiếng phản đối hành vi nguy hiểm và không thể chấp nhận được này, đồng thời nêu rõ với ĐCSTQ rằng chúng ta sẽ buộc họ phải chịu trách nhiệm”.

Thông cáo khẳng định: “Hoa Kỳ sẽ tiếp tục sát cánh với các đồng minh và đối tác Đông Nam Á của chúng tôi trong việc chống lại các ý đồ cưỡng ép của Trung Quốc nhằm thiết lập quyền thống trị trên Biển Đông”.

Vào tháng 7/2020, chính quyền Tổng thống Trump đã bác bỏ yêu sách đường lưỡi bò của Trung Quốc ở Biển Đông, kéo theo các động thái tương tự từ các quốc gia đồng minh như Úc, Anh, Pháp, Đức, Philippines.