Hàng giả – từ khóa nóng trên truyền thông và mạng xã hội những ngày qua – không còn là vấn đề mới, nhưng mức độ tinh vi và quy mô của các đường dây hiện nay đang khiến dư luận hết sức lo ngại. Không chỉ gây tổn thất kinh tế, hàng giả còn là mối đe dọa trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và đang từng bước xói mòn niềm tin của người dân vào cơ quan chức năng nếu không được xử lý triệt để.

Nạn hàng giả tràn lan: Từ mỹ phẩm đến thuốc chữa bệnh

Tháng 5/2024, Cục Quản lý thị trường TP.HCM phối hợp cùng Công an kinh tế đã triệt phá một đường dây sản xuất mỹ phẩm hàng giả mang nhãn hiệu Hàn Quốc nổi tiếng, thu giữ hơn 40.000 sản phẩm không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc. Điều đáng nói là các sản phẩm hàng giả này được tiêu thụ rộng rãi qua các sàn thương mại điện tử, mạng xã hội và một số cửa hàng tại trung tâm thành phố.

Trước đó, vào tháng 3/2024, tại Hà Nội, lực lượng chức năng đã phát hiện một kho thuốc tân dược hàng giả trị giá gần 10 tỷ đồng, gồm các loại thuốc đặc trị tim mạch, huyết áp và kháng sinh. Các sản phẩm được làm nhái gần như hoàn toàn từ mẫu mã, mã QR đến tem chống hàng giả, gây khó khăn lớn cho người tiêu dùng và cả các nhà thuốc trong việc nhận biết.

Không chỉ dừng lại ở mỹ phẩm hay dược phẩm, hàng giả còn len lỏi vào từng bữa ăn hàng ngày. Cơ quan chức năng tỉnh Long An mới đây đã thu giữ hơn 5.000 lít dầu ăn pha chế từ hóa chất công nghiệp, gắn mác thương hiệu uy tín, chuẩn bị phân phối ra thị trường. Đây là minh chứng rõ ràng cho mối nguy hiểm từ hàng giả đối với an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng.

Các lực lượng thuộc Ban chỉ đạo 389 TP Hà Nội kiểm tra, xử lý hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại và vi phạm sở hữu trí tuệ. (Ảnh: CQLTTHN.)

Tội ác từ lòng tham và sự vô cảm

Từ những vụ việc điển hình nêu trên, có thể thấy hàng giả không chỉ là hành vi gian lận thương mại mà còn là biểu hiện của sự suy thoái đạo đức, thậm chí mang tính chất tội phạm. Những người sản xuất và phân phối hàng giả đã sẵn sàng đánh đổi đạo lý, sức khỏe và tính mạng người tiêu dùng để trục lợi.

Theo số liệu của Bộ Công an; trong năm 2023, lực lượng chức năng cả nước đã phát hiện và xử lý hơn 2.800 vụ việc liên quan đến hàng giả, trong đó nhiều vụ bị khởi tố hình sự. Tuy nhiên, nhiều đối tượng vi phạm chỉ bị xử phạt hành chính và tiếp tục tái phạm với thủ đoạn ngày càng tinh vi.

Một phần nguyên nhân đến từ khung xử phạt còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Theo quy định hiện hành; hành vi sản xuất; kinh doanh hàng giả có thể bị phạt tiền từ 30 đến 100 triệu đồng; hoặc phạt tù từ 1 đến 5 năm; tùy theo mức độ vi phạm. Trong thực tế, các vụ việc liên quan đến mỹ phẩm; thực phẩm chức năng thường chỉ dừng ở mức xử phạt hành chính; điều này vô tình khiến hàng giả có “đất sống”.

Mất niềm tin – tổn thất lớn nhất mà hàng giả gây ra

Hàng giả không chỉ hủy hoại sức khỏe cộng đồng; mà còn làm xói mòn nghiêm trọng niềm tin vào thị trường và hệ thống quản lý. Trên các nền tảng mạng xã hội; nhiều người tiêu dùng chia sẻ rằng họ phải “cầu may” khi mua thuốc; lo lắng ngay cả với mỹ phẩm được cho là “chính hãng”; và hạn chế mua sắm trực tuyến vì không thể phân biệt thật – giả.

Đặc biệt, khi một số vụ việc nghiêm trọng bị phát hiện nhưng xử lý kéo dài; thiếu minh bạch; công chúng không khỏi đặt ra câu hỏi: Ai đang thực sự bảo vệ quyền lợi và sức khỏe của người dân?

Niềm tin bị tổn hại không dễ phục hồi. Đây là hệ quả lâu dài và âm thầm mà nạn hàng giả gây ra – nguy hiểm không kém những rủi ro về sức khỏe.

hàng giả
Thuốc Đông y giả bị cơ quan công an thu giữ. (Ảnh: cafef)

Tăng cường tuyên truyền, xử lý nghiêm minh và đồng bộ

Trước thực trạng hàng giả ngày càng phức tạp, Chính phủ đã có những chỉ đạo quyết liệt. Ngày 17/4/2024; Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị 05/CT-TTg; yêu cầu tăng cường công tác kiểm tra; kiểm soát hàng hóa lưu thông trên thị trường, đặc biệt với các nhóm hàng dược phẩm; thực phẩm và mỹ phẩm. Đồng thời, giao Bộ Công an; Bộ Y tế và Bộ Công Thương triển khai cơ chế truy xuất nguồn gốc; giám sát chặt chẽ hệ thống phân phối.

Song song với đó; công tác truyền thông phòng chống hàng giả cần được mở rộng cả về quy mô và cách tiếp cận. Nhiều địa phương đã đẩy mạnh tuyên truyền qua hệ thống loa phát thanh cơ sở; truyền hình địa phương, đồng thời hướng dẫn người dân cách nhận biết hàng thật – giả. Tuy nhiên, cần ứng dụng công nghệ mạnh mẽ hơn để phổ biến thông tin nhanh chóng và hiệu quả.

Về phía doanh nghiệp; việc áp dụng công nghệ chống giả như tem điện tử, mã QR định danh; hệ thống cảnh báo điểm bán không chính hãng là xu hướng cần được khuyến khích và hỗ trợ về chính sách; kỹ thuật. Doanh nghiệp chân chính không thể đứng ngoài cuộc trong trận chiến này.

Bảo vệ sức khỏe và niềm tin – Không thể khoan nhượng với hàng giả

Hàng giả là vấn đề nhức nhối không chỉ riêng của ngành quản lý thị trường hay lực lượng công an; mà là mối nguy cho toàn xã hội. Khi hàng giả có thể len lỏi vào mọi ngóc ngách đời sống – từ viên thuốc; hộp sữa đến chai dầu ăn – thì chúng ta không thể thờ ơ.

Chỉ khi xử lý nghiêm minh; tuyên truyền hiệu quả và cộng đồng cùng nâng cao ý thức; nạn hàng giả mới có thể bị đẩy lùi. Đó không chỉ là cách bảo vệ sức khỏe người dân; mà còn là nỗ lực chung để phục hồi niềm tin – nền tảng quan trọng cho một xã hội phát triển bền vững; minh bạch và nhân văn.