DOC tuyên bố tiếp tục điều tra nghi vấn Việt Nam gian lận khi mua nguyên liệu pin mặt trời Trung Quốc, thay đổi sơ sơ để thành hàng Việt Nam rồi xuất sang Hoa Kỳ.

Ngày 22/8/2022, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) thông báo gia hạn thời gian ban hành kết luận sơ bộ vụ việc điều tra chống lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại đối với pin năng lượng mặt trời nhập khẩu từ Việt Nam đến ngày 28/11/2022.

Việc điều tra được DOC khởi xướng từ tháng 3/2022, khi cơ quan này nhận được cáo buộc rằng Việt Nam nhập khẩu nguyên liệu ban đầu (tấm silicon) từ Trung Quốc, gia công, lắp ráp, “thay đổi không đáng kể” để sản xuất tế bào và mô-đun pin năng lượng mặt trời xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Vụ điều tra diễn ra trong lúc pin năng lượng mặt trời Việt Nam có cơ hội lớn để thâm nhập thị trường Hoa Kỳ. Trong lúc vật lộn với cuộc khủng hoảng năng lượng tồi tệ nhất trong gần 5 thập kỷ, chính quyền Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden vội thúc đẩy việc sản xuất điện mặt trời. Thay vì lượng điện mặt trời chỉ chiếm 3% tổng sản lượng điện tại Mỹ vào năm 2020, Mỹ lập kế hoạch đến năm 2035, tỷ lệ này tăng lên 40% và đến 2050 sẽ đạt 45%.

Pin năng lượng mặt trời trên đất Mỹ (ảnh: Báo Quốc tế/dẫn từ Reuters).
Pin năng lượng trên đất Mỹ (ảnh: Báo Quốc tế/dẫn từ Reuters).

Để giải quyết nguồn cung cấp thiết bị sản xuất cho chiến lược đường dài này, ngày 6/6/2022, Tổng thống Joe Biden tuyên bố miễn thuế 24 tháng với các tấm pin năng lượng mặt trời nhập khẩu từ 4 nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

Trong khi đó, nước này vẫn tiếp tục áp mức thuế chống bán phá giá từ 15,85% đến 238,95% và thuế chống trợ cấp từ 11,97% đến 15,24% với sản phẩm tương tự xuất xứ từ Trung Quốc.

Nếu nghiêm chỉnh chấp hành các quy định, tiêu chuẩn Hoa Kỳ, pin mặt trời Việt Nam sẽ có tương lai rất rộng mở ở thị trường Hoa Kỳ. Tuy nhiên, rắc rối lập tức kéo đến khi nguyên đơn Hoa Kỳ tố cáo rằng, phía Việt Nam đã gian lận khi nhập khẩu nguyên liệu ban đầu từ Trung Quốc, thay đổi sơ sơ để xuất sang thị trường Hoa Kỳ. Theo cách này, pin mặt trời Trung Quốc sang thị trường Mỹ mà không phải chịu một đồng thuế nào.

Hiện không chỉ pin mặt trời, một số ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam được Hoa Kỳ miễn thuế cũng bị cáo buộc tương tự. Trong đó, ống thép và gỗ dán Việt Nam đang bị Hoa Kỳ điều tra về hành vi gian lận ‘dùng hàng Trung Quốc đội lốt hàng Việt Nam’ nhằm lẩn tránh thuế.