Mưa lớn tiếp tục đổ xuống đảo Sumatra ngày 4–5/12 khi người dân chưa kịp khắc phục hậu quả từ đợt lũ khiến hơn 800 người chết và hơn 560 người mất tích. Nỗi lo lũ tái diễn lan rộng trong bối cảnh mất điện, thiếu lương thực và giao thông cắt đứt.

Đảo Sumatra oằn mình trước thiệt hại và nguy cơ lũ mới

Trong hai ngày 4 và 5/12, mưa lớn lại trút xuống ba tỉnh bị thiệt hại nặng nhất gồm Aceh, Bắc Sumatra và Tây Sumatra. Người dân mô tả tình trạng “khẩn cấp” khi đời sống bị đảo lộn và hệ thống hạ tầng chưa kịp phục hồi. Mất điện diện rộng khiến nhiều khu dân cư phải dùng nguồn nước tạm và tiết kiệm từng phần lương thực.

Nhiều cửa hàng tiện lợi phải đóng cửa vì không có điện. Một số điểm bán bị cướp bóc do nguồn cung khan hiếm. Giao thông đứt gãy tại nhiều huyện khiến hàng cứu trợ khó tiếp cận khu vực bị cô lập. Chính phủ Indonesia đã kích hoạt hỗ trợ khẩn cấp. Bộ trưởng Điều phối Phát triển Con người và Văn hóa Pratikno cho biết nhà nước đang phân phát gạo để giúp người dân vượt qua giai đoạn khó khăn.

Tính đến ngày 4/12, lũ lụt và lở đất đã khiến hơn 800 người thiệt mạng và hơn 560 người mất tích. Công tác tìm kiếm gặp nhiều trở ngại do bùn đất dày và các dòng chảy còn mạnh. Một số điểm sạt lở phát sinh mới sau mỗi trận mưa. Việc tiếp cận nạn nhân trở nên khó khăn hơn khi các tuyến đường chính bị hư hỏng nghiêm trọng.

Đợt thiên tai kéo dài gây áp lực lớn lên lực lượng cứu hộ. Nhiều đội phải làm việc liên tục trong điều kiện thiếu thiết bị và đường đi bị phá hỏng. Việc thiết lập tuyến vận chuyển mới qua đường không hoặc đường thủy tạm đang được đẩy nhanh để đưa hàng cứu trợ tới khu vực bị cô lập.

Phá rừng và biến đổi khí hậu làm trầm trọng tác động thiên tai

Các chuyên gia ghi nhận biến đổi khí hậu là nguyên nhân trực tiếp gia tăng lượng mưa cực đoan tại Indonesia. Bầu khí quyển ấm lên khiến lượng hơi ẩm lớn hơn, qua đó dẫn đến mưa lớn trong thời gian ngắn. Nhiệt độ đại dương cao cũng làm tăng khả năng hình thành bão mạnh.

Tuy nhiên, theo Greenpeace Indonesia, tác động tại Sumatra trở nên nặng nề hơn vì mất rừng kéo dài. Ông Léonard Simanjuntak cho biết đảo Sumatra đã mất hơn 75% diện tích rừng tự nhiên trong ba thập kỷ do khai thác gỗ trái phép, mở rộng đồn điền cọ dầu và hoạt động khai khoáng.

Ông nhấn mạnh thiệt hại nghiêm trọng xuất phát từ việc tàn phá rừng đầu nguồn – nơi bắt đầu của các con sông chính. Không còn rừng giữ nước, dòng chảy khi mưa lớn trở nên mạnh hơn, cuốn theo gỗ và bùn đất xuống vùng thấp. Điều này khiến nhiều khu dân cư không kịp ứng phó khi lũ ập đến.

Sumatra cũng có nhiều dự án thủy điện ở thượng nguồn. Các công trình này làm thay đổi dòng chảy tự nhiên, khiến khu vực dễ tổn thương hơn trước những trận mưa cực đoan. Ông Simanjuntak cho rằng đây là lời cảnh báo nghiêm trọng và chính phủ cần rà soát toàn diện việc quản lý tài nguyên rừng và các dự án liên quan.

Ứng phó khẩn cấp và yêu cầu cải thiện quản lý rủi ro thiên tai

Chính phủ Indonesia tăng cường lực lượng đến ba tỉnh bị ảnh hưởng nặng để hỗ trợ tìm kiếm nạn nhân, vận chuyển hàng cứu trợ và dựng các điểm trú ẩn tạm. Tuy nhiên, thời tiết xấu khiến nhiều chiến dịch cứu hộ phải tạm dừng. Đường sá hư hỏng nặng khiến việc vận chuyển trang thiết bị gặp nhiều trở ngại.

Các đoàn cứu trợ đang sử dụng trực thăng để tiếp cận khu dân cư bị cô lập. Song mưa lớn và gió mạnh khiến nhiều chuyến bay phải hoãn. Một số khu vực xuất hiện sạt lở mới buộc lực lượng cứu hộ phải rời khỏi hiện trường để bảo đảm an toàn.

Cơ quan khí tượng Indonesia cảnh báo khả năng mưa tiếp tục duy trì tại các tỉnh phía tây. Điều này làm tăng nguy cơ lũ và sạt lở diện rộng. Chính quyền địa phương đã lên phương án sơ tán mở rộng và tăng cường hệ thống cảnh báo sớm.

Các chuyên gia cho rằng thảm họa lần này cho thấy Indonesia cần đầu tư mạnh hơn vào hệ thống hạ tầng phòng chống thiên tai. Việc nâng cấp đường sá, cầu cống, hệ thống thoát lũ và trung tâm cảnh báo là yêu cầu cấp thiết. Đồng thời, nước này cần siết các hoạt động khai thác tài nguyên để giảm áp lực lên rừng và nguồn nước.

Thảm họa tại Sumatra đặt ra bài học lớn về mối liên hệ giữa quản lý rừng, biến đổi khí hậu và thiệt hại thiên tai. Một chiến lược phát triển bền vững, kiểm soát tài nguyên và phục hồi hệ sinh thái là con đường duy nhất giúp Indonesia giảm rủi ro trong tương lai.

Theo: Khai Mở

Từ Khóa: