Trong thời đại áp lực và biến động không ngừng, nhiều người rơi vào trạng thái “bốc đồng hoặc lạnh lùng”. Kiềm chế cảm xúc là cần thiết, nhưng nếu không khéo léo, con người dễ đánh mất sự ấm áp, thấu cảm vốn là bản chất của mình.

Vậy làm sao để điều tiết cảm xúc hiệu quả mà vẫn giữ được trái tim nhân hậu?

Biểu hiện của việc kiềm chế cảm xúc thái quá

Việc “giữ mình” trước những tình huống gây sốc, xúc phạm hay tổn thương là kỹ năng sống cần thiết. Tuy nhiên, khi kiềm chế cảm xúc đến mức không thể hiện quan điểm; không chia sẻ cảm xúc cá nhân hoặc luôn tỏ ra dửng dưng trước mọi việc, đó là dấu hiệu của sự vô cảm.

Ở môi trường gia đình, người quá kìm nén thường ít giao tiếp; không còn hào hứng với các cuộc trò chuyện thân mật. Trong công việc, họ có thể trở nên “máy móc”; thiếu động lực, thậm chí mất khả năng kết nối nhóm.

Kiềm chế cảm xúc sai cách khiến con người mệt mỏi, xa cách và mất kết nối với chính mình và người khác (Ảnh: Mucnews)

Nguyên nhân khiến con người dễ rơi vào hai cực: bốc đồng và vô cảm

  • Áp lực cuộc sống và công việc khiến nhiều người không có thời gian xử lý cảm xúc một cách lành mạnh; dẫn đến việc dồn nén hoặc bộc phát quá mức.
  • Sự thiếu hiểu biết về trí tuệ cảm xúc (EQ) khiến con người dễ chọn giải pháp cực đoan: hoặc giận dữ bộc phát, hoặc dửng dưng để tự vệ.
  • Môi trường sống thiếu an toàn về tâm lý cũng khiến nhiều người hình thành thói quen giấu cảm xúc thật; tạo nên “vỏ bọc” tưởng là mạnh mẽ nhưng thực ra là cô đơn.

Hệ quả: Mất kết nối, mất niềm tin, mất chính mình

Khi cảm xúc bị nén lâu ngày, nó có thể tích tụ thành căng thẳng, lo âu, hoặc dẫn đến trầm cảm. Ngược lại, khi tỏ ra lạnh lùng vô cảm, con người dễ bị hiểu nhầm là thờ ơ, thiếu trách nhiệm. Cả hai trạng thái đều khiến chúng ta mất dần kết nối với người khác và với chính mình.

Ngoài ra, việc không biết cách điều tiết cảm xúc có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng công việc; các mối quan hệ thân thiết và sức khỏe tinh thần về lâu dài.

Giải pháp: Giữ cảm xúc cân bằng, sống trọn vẹn với bản thân

1. Nhận diện cảm xúc thay vì kìm nén
Hãy cho phép bản thân cảm thấy buồn, giận, lo lắng… Việc thừa nhận cảm xúc là bước đầu để kiểm soát nó.

2. Thực hành chánh niệm (mindfulness)
Thiền định, hít thở sâu, quan sát cơ thể là những phương pháp giúp “làm mát” cảm xúc; mà không đánh mất sự kết nối với bản thân và thế giới xung quanh.

3. Giao tiếp cảm xúc một cách tích cực
Thay vì im lặng hay bộc phát, hãy học cách chia sẻ cảm xúc bằng lời nói có kiểm soát, tôn trọng người khác và chính mình.

4. Tăng cường trí tuệ cảm xúc (EQ)
Đọc sách, học kỹ năng mềm; tham gia các hoạt động cộng đồng là cách nâng cao khả năng đồng cảm; phản hồi tích cực, giữ thái độ điềm tĩnh mà không vô cảm.

Sống có cảm xúc nhưng đừng để cảm xúc chi phối

Kiềm chế cảm xúc không có nghĩa là tê liệt cảm xúc. Bí quyết là điều tiết, thấu hiểu và chuyển hóa cảm xúc thành động lực tích cực. Khi biết giữ được bản lĩnh mà vẫn chan chứa lòng nhân ái, ta sẽ sống trọn vẹn với chính mình và trở thành chỗ dựa tinh thần cho những người xung quanh.

Nguồn: Sưu tầm