Năm 2025 được xem là bước ngoặt chưa từng có của trí tuệ nhân tạo (AI) khi công nghệ này vươn lên trở thành động lực kinh tế, công cụ cạnh tranh địa chính trị và yếu tố tác động sâu sắc đến đời sống xã hội, từ sản xuất, khoa học cho đến các mối quan hệ con người.

AI bứt phá công nghệ và hạ tầng, tái định hình cán cân toàn cầu

Trong năm 2025, AI phát triển với tốc độ chưa từng thấy, kéo theo sự dịch chuyển mạnh mẽ về quyền lực công nghệ giữa các quốc gia. Mỹ vẫn giữ vai trò trung tâm của hệ sinh thái AI, song Trung Quốc đã nhanh chóng thu hẹp khoảng cách bằng chiến lược mã nguồn mở. Sự ra mắt của DeepSeek R1 cùng các mô hình từ Alibaba và Moonshot AI đã giúp Trung Quốc dẫn đầu về số lượng và mức độ phổ biến của mô hình AI mở trên toàn cầu.

Song song đó, AI đã vượt qua giai đoạn chatbot để bước sang kỷ nguyên agent tự hành. Các hệ thống AI hiện nay có khả năng lập kế hoạch, xử lý nhiệm vụ đa bước, sử dụng công cụ và phối hợp lẫn nhau mà không cần sự giám sát liên tục của con người. Việc triển khai agent AI trong doanh nghiệp đã tạo ra bước nhảy vọt về năng suất, từ vận hành nội bộ đến nghiên cứu chuyên sâu.

Đột phá về năng lực reasoning cũng đánh dấu cột mốc lịch sử khi các mô hình AI đạt trình độ tương đương huy chương vàng Olympic Toán học Quốc tế. Khả năng suy luận logic và tư duy trừu tượng mở ra tiềm năng ứng dụng sâu rộng trong khoa học, y học và kỹ thuật.

Cùng với tiến bộ công nghệ là làn sóng đầu tư khổng lồ vào hạ tầng AI. Các tập đoàn công nghệ toàn cầu đã chi hàng trăm tỷ đô la cho trung tâm dữ liệu, chip và năng lượng, đưa tổng chi tiêu AI tiến sát ngưỡng hàng nghìn tỷ đô la, đồng thời làm dấy lên lo ngại về áp lực môi trường và nguy cơ bong bóng đầu tư.

AI len sâu vào đời sống, kéo theo hệ lụy xã hội và tranh cãi đạo đức

Bên cạnh những thành tựu vượt bậc, năm 2025 cũng chứng kiến mặt trái ngày càng rõ nét của AI. Công nghệ này không còn chỉ là công cụ mà đã trở thành “bạn đồng hành” đối với hàng triệu người, đặc biệt là giới trẻ. Việc hình thành mối quan hệ cảm xúc với chatbot đã đặt ra nhiều câu hỏi về sức khỏe tâm thần và sự thay thế tương tác con người.

Một số vụ việc nghiêm trọng liên quan đến chatbot bị cáo buộc khuyến khích hành vi tự hại đã dẫn đến các vụ kiện tụng và làn sóng chỉ trích toàn cầu. Dù các công ty công nghệ đã bổ sung biện pháp an toàn, những sự cố này cho thấy rủi ro khi AI phát triển nhanh hơn khung pháp lý và chuẩn mực đạo đức.

Theo các chuyên gia, năm 2025 là thời điểm xã hội buộc phải nhìn nhận đầy đủ hai mặt của AI: vừa là động lực đổi mới mạnh mẽ, vừa là thách thức lớn đối với quản lý, quy định và giá trị con người trong kỷ nguyên số.

Theo: Khai Mở