Đề xuất áp thuế nhập khẩu dược phẩm lên tới 250% của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang khiến ngành dược toàn cầu chao đảo. Từ nguy cơ thiếu thuốc, gián đoạn chuỗi cung ứng đến thiệt hại kinh tế nặng nề ở nhiều quốc gia, hệ lụy có thể lan rộng và kéo dài.

Mỹ muốn “kéo” ngành dược quay về nội địa

Ngày 5/8, Tổng thống Donald Trump tuyên bố kế hoạch áp thuế nhập khẩu dược phẩm ở mức 250% – cao nhất từ trước tới nay. Đây là nỗ lực nhằm đưa sản xuất thuốc trở lại Mỹ và giảm phụ thuộc vào nguồn cung từ nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ – nơi cung cấp phần lớn hoạt chất dược phẩm (API).

Trước đây, ngành dược thường được miễn trừ các loại thuế do tính chất thiết yếu. Tuy nhiên, ông Trump chỉ trích các công ty dược “định giá không công bằng” và cam kết sẽ “nội địa hóa sản xuất” bằng mọi giá.

Hệ quả không đơn giản: Nguy cơ thiếu thuốc và rối loạn thị trường

Việc xây dựng các nhà máy sản xuất dược trong nước cần nhiều năm cùng các điều kiện nghiêm ngặt từ Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA). Điều này khiến giới chuyên gia cảnh báo nguy cơ thiếu thuốc trầm trọng nếu các doanh nghiệp dược bị buộc phải rút khỏi thị trường Mỹ do không thể gánh nổi thuế cao.

Các tập đoàn lớn như Pfizer, Merck có thể xoay sở được, nhưng các hãng sản xuất thuốc generic với biên lợi nhuận thấp sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, dẫn đến thiếu hụt thuốc thiết yếu cho người dân Mỹ.

Ngành dược Ấn Độ: Từ cơ hội lớn đến thách thức nặng nề

Với 47% thuốc generic tại Mỹ có nguồn gốc từ Ấn Độ, quốc gia này hiện đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng dược toàn cầu. Năm 2024, Ấn Độ xuất khẩu 8,7 tỷ USD thuốc sang Mỹ – thị trường xuất khẩu lớn nhất của họ.

Tuy nhiên, nếu mức thuế vượt 15%, nhiều công ty Ấn Độ sẽ buộc phải tìm kiếm thị trường thay thế như Đông Phi hay Trung Đông. Các chuyên gia tại Ấn Độ vẫn tin rằng Mỹ khó có thể cắt hoàn toàn phụ thuộc, nhưng nếu thuế áp dụng triệt để, thị trường Ấn Độ sẽ mất ưu thế cạnh tranh.

Australia có thể mất hàng tỷ đô và ổn định thị trường

Năm ngoái, Australia xuất khẩu 2,2 tỷ AUD thuốc vào Mỹ, trong đó 87% là sản phẩm huyết tương từ tập đoàn CSL. Với mức thuế 250%, nước này đối mặt nguy cơ mất 2,8 tỷ AUD doanh thu và sụt giảm đầu tư vào nghiên cứu phát triển.

Chính phủ Australia lo ngại hệ lụy lan rộng, bao gồm ảnh hưởng tới chương trình Phúc lợi Dược phẩm (PBS) và khả năng tiếp cận thuốc giá rẻ của người dân.

Ireland: “Công xưởng dược châu Âu” bị đe dọa

Ireland – nơi đặt trụ sở sản xuất toàn cầu của nhiều “ông lớn” dược phẩm như Pfizer, Merck, Eli Lilly – có thể chịu ảnh hưởng nặng nề. Thuốc chiếm phần lớn trong hơn 70 tỷ Euro xuất khẩu từ Ireland sang Mỹ mỗi năm.

Thuế 250% sẽ làm đảo lộn mô hình kinh tế dựa vào đầu tư nước ngoài (FDI) của Ireland. Tính bất ổn trong chính sách thương mại từ Mỹ cũng khiến doanh nghiệp khó lên kế hoạch dài hạn, làm gia tăng rủi ro đầu tư.

Ngành dược toàn cầu trước cơn sóng ngầm

Dù chính sách thuế này vẫn đang bị thách thức tại tòa án Mỹ, tác động về mặt tâm lý và điều chỉnh chiến lược đã lan ra toàn ngành. Các công ty dược buộc phải đánh giá lại thị trường, chuỗi cung ứng và mô hình hoạt động, trong khi người tiêu dùng đứng trước nguy cơ tăng giá thuốc trên diện rộng.

Với Mỹ là thị trường thuốc lớn nhất thế giới, bất kỳ thay đổi chính sách nào cũng đủ để tạo ra làn sóng chấn động toàn cầu, đe dọa tính ổn định của ngành dược trong những năm tới.

Theo: VNexpress