Mất ngủ ở người trẻ không còn là hiện tượng cá biệt. Đằng sau những đêm thức trắng là áp lực, stress và lối sống công nghệ khiến thế hệ trẻ kiệt sức.

Khi “thức khuya” trở thành bình thường mới

Nhiều người trẻ hiện nay bắt đầu ngày mới bằng cà phê và kết thúc bằng… màn hình điện thoại. Giấc ngủ — vốn là thời gian hồi phục tự nhiên — đang bị thay thế bằng ánh sáng xanh, deadline và lo âu vô hình.

Ngày xưa, thức khuya là thói quen của sinh viên ôn thi hay người làm việc tăng ca. Còn nay, người trẻ mất ngủ không vì bận, mà vì không thể dừng lại.

Công nghệ giữ họ thức

Công việc gắn liền với điện thoại, mạng xã hội, tin nhắn và thông báo khiến bộ não không bao giờ được nghỉ. Nhiều người thú nhận, họ kiểm tra điện thoại trung bình 80–100 lần/ngày.
Ánh sáng xanh từ màn hình làm giảm tiết melatonin – hormone điều hòa giấc ngủ – khiến não “nghĩ” rằng vẫn còn ban ngày.

Thức khuya trở thành thói quen “văn hóa số”

Câu nói “đêm là lúc tôi sống thật” phản ánh lối sống đảo ngược của một bộ phận giới trẻ đô thị. Họ xem phim, nghe nhạc, làm việc tự do hoặc đơn giản là không muốn đi ngủ vì chưa sống đủ trong ngày. Nhưng cái giá phải trả là mất ngủ kinh niên, mệt mỏi triền miên, và tâm lý bất ổn.

Áp lực vô hình mang tên “mất ngủ” khiến người trẻ trở nên bất lực. (Ảnh: Khai mở)

Giấc ngủ bị đánh cắp – và hậu quả không chỉ là mệt mỏi

Các chuyên gia cảnh báo: mất ngủ ở người trẻ không chỉ ảnh hưởng năng lượng ngày hôm sau, mà còn gây tổn hại lâu dài cho não bộ, cảm xúc và sức khỏe tổng thể.

Suy giảm trí nhớ và hiệu suất

Thiếu ngủ làm giảm khả năng tập trung, xử lý thông tin và sáng tạo. Người trẻ dễ mất kiên nhẫn, giảm năng suất, thậm chí đưa ra quyết định sai lầm trong công việc.

Tâm lý mong manh và cảm xúc bất ổn

Giấc ngủ kém làm tăng hoạt động vùng amygdala — trung tâm cảm xúc sợ hãi của não. Hệ quả là dễ lo âu, trầm cảm, thậm chí hoảng loạn nhẹ.
Nghiên cứu của Đại học Stanford chỉ ra, người dưới 30 tuổi mất ngủ có nguy cơ trầm cảm cao gấp 3 lần người ngủ đủ.

Thể chất xuống cấp sớm

Cơ thể thiếu ngủ tiết ra nhiều cortisol (hormone stress), làm rối loạn chuyển hóa đường và chất béo, tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường và bệnh tim mạch.
Một người trẻ 25 tuổi mất ngủ triền miên có thể có “tuổi sinh học” tương đương người 35 tuổi – theo các nghiên cứu y học mới đây.

Xây dưng thói quen tốt là cách hiệu quả để cải thiện giấc ngủ. (Ảnh: Khai mở)

Làm sao để lấy lại giấc ngủ đã mất?

Giữa thời đại công nghệ, việc “ngủ ngon” không còn tự nhiên như trước. Nhưng khôi phục giấc ngủ hoàn toàn khả thi nếu người trẻ biết tự điều chỉnh lối sống và nhận diện sớm căng thẳng.

a. Thiết lập lại nhịp sinh học cá nhân

  • Đi ngủ và thức dậy đúng giờ, kể cả cuối tuần.
  • Không sử dụng thiết bị điện tử ít nhất 30 phút trước khi ngủ.
  • Giữ phòng ngủ tối, mát, tránh tiếng ồn.
  • Tránh caffeine, đồ ngọt, rượu bia sau 17h.

b. Nuôi dưỡng tâm trí an yên trước khi ngủ

  • Dành 10 phút hít thở sâu, thiền hoặc viết nhật ký cảm xúc.
  • Đọc vài trang sách, nghe nhạc nhẹ hoặc tắm nước ấm.
  • Tránh suy nghĩ về công việc, kế hoạch hay tin tức tiêu cực trước khi ngủ.

c. Khi cần, hãy tìm sự hỗ trợ chuyên môn

Nếu mất ngủ kéo dài hơn 2 tuần hoặc có dấu hiệu mệt mỏi, cáu gắt, lo âu, người trẻ nên gặp bác sĩ chuyên khoa tâm thần – thần kinh.
Nhiều trường hợp chỉ cần liệu pháp hành vi – nhận thức (CBT-I) hoặc tư vấn tâm lý là đã cải thiện rõ rệt, không cần đến thuốc ngủ.

Ngủ ngon là kỹ năng sinh tồn của người trẻ hiện đại

Trong thế giới mà mọi thứ vận hành 24/7, ngủ sớm trở thành hành động dũng cảm.
Giấc ngủ là “đầu tư thông minh” cho trí tuệ, sức khỏe và tinh thần.
Học cách tắt điện thoại, buông bỏ căng thẳng, và để cơ thể được nghỉ ngơi — đó chính là bước đầu tiên để người trẻ tìm lại sự cân bằng trong kỷ nguyên số.

Theo: Khai mở