Hôm 5/9, một kẻ chưa rõ danh tính với một quả bom trên người bất ngờ kích nổ ở bên ngoài đại sứ quán Nga ở Kabul, thủ đô của Afghanistan. Vào thời điểm đó, đại sứ quán Nga đang giải quyết làm visa, có rất đông người dân đang xếp hàng ở cửa.

Khi một nhân viên của đại sứ quán Nga bước ra khỏi tòa nhà và chuẩn bị kêu gọi những người xếp hàng, kẻ tấn công bất ngờ cho nổ quả bom và những người xung quanh ngã xuống. Kẻ tấn công cũng chết tại chỗ do vụ nổ.

Theo Reuters, hai nhân viên đại sứ quán Nga ở Kabul nằm trong số sáu người thiệt mạng khi một kẻ đánh bom liều chết kích nổ chất nổ gần lối vào của đại sứ quán, trong một vụ nổ khiến ít nhất 10 người khác bị thương, Bộ Ngoại giao Nga và các quan chức Afghanistan cho biết vào thứ Hai.

Tờ Aljazeera nói thêm rằng một “chiến binh không rõ danh tính” đã đặt một thiết bị nổ gần lối vào khu vực lãnh sự của đại sứ quán lúc 10:50 sáng (06:20 GMT).

Bốn người khác thiệt mạng là thường dân Afghanistan, Khalid Zadran, phát ngôn viên cảnh sát Kabul cho biết.

Cảnh sát cho biết kẻ tấn công đã bị lính vũ trang bắn chết khi đến gần cổng đại sứ quán ở khu Darul Aman, phía tây nam Kabul.

“Kẻ tấn công liều chết, trước khi tiếp cận mục tiêu, đã bị lính canh của Đại sứ quán Nga [Taliban] nhận ra và bắn chết”, Mawlawi Sabir, người đứng đầu cảnh sát khu vực diễn ra vụ tấn công, nói với hãng tin Reuters.

ISIL tuyên bố trách nhiệm

Nhóm ISIL (ISIS) đã lên tiếng nhận trách nhiệm về vụ tấn công vào cuối ngày thứ Hai. Một chiến binh ISIL đã “cho nổ chiếc áo vest tự sát của mình trong một cuộc tụ tập có sự tham dự của các nhân viên Nga” gần đại sứ quán, nhóm này cho biết trong một tuyên bố qua các kênh Telegram.

Đây là vụ đánh bom mới nhất trong một loạt vụ đánh bom, nhiều vụ do ISIL tuyên bố chủ yếu nhắm vào các vị trí của Taliban hoặc các nhà thờ Hồi giáo của các nhóm thiểu số, đặc biệt là người Hồi giáo dòng Shia.

Tuy nhiên, vụ đánh bom hôm thứ Hai dường như là vụ đầu tiên nhằm vào một phái bộ ngoại giao nước ngoài ở Kabul kể từ khi Taliban tiếp quản vào tháng 8 năm 2021.

Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov, phát biểu trước các nhà báo ở Moscow, cho rằng cuộc tấn công là “hoàn toàn không thể chấp nhận được”.

Bộ Ngoại giao Afghanistan xác nhận cái chết của hai nhân viên đại sứ quán.

Nhà báo Najib Lalzoy có trụ sở tại Kabul nói với Al Jazeera rằng: “Vụ nổ [vụ nổ] thực sự xảy ra gần đại sứ quán, nơi có một đám đông người tụ tập để xin thị thực Nga.”

LHQ lên án cuộc tấn công

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres lên án mạnh mẽ vụ tấn công và bày tỏ lời chia buồn với các nạn nhân và gia đình của họ trong một tuyên bố.

Phái bộ LHQ tại Afghanistan cũng lên án vụ đánh bom như sau: “UNAMA nhấn mạnh sự cần thiết của các cơ quan chức năng thực hiện các bước để đảm bảo an toàn và an ninh cho người dân cũng như các cơ quan ngoại giao”.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Afghanistan cho biết lực lượng Taliban sẽ thực hiện các bước nghiêm túc nhằm đảm bảo an ninh cho các đại sứ quán hoạt động tại nước này.

“[Chính phủ] có mối quan hệ chặt chẽ với Nga; Chúng tôi sẽ không bao giờ để những hành động tiêu cực như vậy của kẻ thù có tác động tiêu cực đến mối quan hệ ”, ông Abdul Qahar Balkhi nói trong một tuyên bố.

Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov cho biết đại sứ quán đã tăng cường an ninh sau vụ tấn công và các cơ quan chức năng của Taliban, bao gồm cả các nhân viên tình báo, đã được điều đến.

Ông Lavrov nói: “Hy vọng rằng những kẻ tổ chức hành động khủng bố này và thủ phạm của nó sẽ bị trừng phạt”.

Nga là một trong số ít quốc gia duy trì đại sứ quán ở Kabul sau khi Taliban tiếp quản đất nước hơn một năm trước.

Mặc dù Moscow không chính thức công nhận chính phủ của Taliban, nhưng họ đã đàm phán với các quan chức về một thỏa thuận cung cấp xăng dầu và các mặt hàng khác.

Nhà báo Lalzoy cho biết cuộc tấn công tự sát “bất ngờ” nhắm vào dân thường: “Rất bất ngờ vì các quan chức an ninh của Kabul tin rằng an ninh xung quanh Kabul rất chặt chẽ. Và những nơi như đại sứ quán được bảo vệ tốt”

“Thứ hai, vụ nổ xảy ra tại nơi tập trung những người Afghanistan. Có vẻ như mục tiêu chỉ là giết những người vô tội ”.

Liệu kẻ tấn công hành động một mình?

Xét trên thực tế, vụ nổ khiến ít nhất 6 người thiệt mạng và hơn 10 người bị thương, sức công phá của vụ nổ là không hề nhỏ, nên các nhà quan sát phán đoán quả bom này không chỉ đơn giản là bom tự chế thông thường.

Câu hỏi đặt ra là, kẻ tấn công đã làm cách nào để mang bom và tránh được sự phong tỏa, kiểm soát an ninh rất chặt chẽ tại thủ đô Afghanistan và đại sứ quán Nga?

Có lý do để nghi ngờ rằng có thể có những kẻ trợ giúp hoặc “chủ mưu” đằng sau kẻ tấn công, giúp hắn lấy bom, và di chuyển vào Kabul. 

Gần đây, ở Afghanistan thường xuyên xảy ra các vụ “tấn công không xác định và tự sát”.

Chẳng hạn ngày 2/9, một vụ nổ đã xảy ra ở tỉnh Herat của Afghanistan khiến ít nhất 20 người thiệt mạng. Vụ việc đã được Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc – vốn lên án mạnh mẽ vụ tấn công khủng bố – đã kêu gọi Taliban phải tìm ra sự thật và đưa thủ phạm ra trước công lý.

Vào ngày 31/8, một vụ nổ đã xảy ra tại quận 17 gần trụ sở của cảnh sát Kabul, khiến ít nhất 2 người thiệt mạng và 3 người khác bị thương.

Có thể thấy, tình hình hỗn loạn gần đây ở Afghanistan vẫn tiếp diễn, các vụ tấn công không rõ nguyên nhân và các vụ “tấn công liều chết” lần lượt xuất hiện. Bây giờ có một cuộc tấn công chống lại đại sứ quán Nga, đó rõ ràng không phải là một sự ngẫu nhiên.

Sau khi quân đội Mỹ dẫn đầu rút khỏi Afghanistan vào năm ngoái, các đại sứ quán của Mỹ, Anh, Pháp, Đức và các nước phương Tây khác tại Afghanistan cũng bị đóng cửa, và mối quan hệ giữa Afghanistan và phương Tây trở nên căng thẳng.

Tại thời điểm đó, nhiều chính trị gia phương Tây chỉ trích Nga đã không rút các nhà ngoại giao của họ khỏi Afghanistan cùng với phương Tây, và thực hiện “cô lập ngoại giao” đối với Afghanistan.