Trong một động thái hiếm hoi giữa bối cảnh căng thẳng thương mại chưa hạ nhiệt, Trung Quốc đã bắt đầu cấp một số miễn trừ thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu từ Hoa Kỳ. Mức thuế 125% áp lên hàng trăm mặt hàng – vốn là biểu tượng của cuộc đối đầu kinh tế kéo dài giữa hai siêu cường – giờ đây đang được Bắc Kinh xem xét nới lỏng, ít nhất là một phần.

Tín hiệu này, tuy chưa chính thức công bố quy mô toàn diện, cho thấy sự chuyển biến chiến lược trong cách tiếp cận của Trung Quốc. Thay vì cứng rắn như các tuyên bố trước đó, Bắc Kinh dường như đang tính toán lại “chi phí” của một cuộc chiến thương mại triền miên trong bối cảnh áp lực nội tại gia tăng.

Miễn thuế: Bắt đầu từ ngành hàng thiết yếu

Thông tin từ Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Trung Quốc xác nhận, một số công ty đã được miễn thuế trong tuần qua. Các sản phẩm được miễn bao gồm cả linh kiện hàng không vũ trụ – một lĩnh vực công nghệ cao mà Trung Quốc vẫn đang phụ thuộc vào nguồn cung nước ngoài.

Ngoài ra, một danh sách chưa xác thực gồm 131 sản phẩm – từ vắc-xin đến động cơ phản lực – đang được lan truyền trong giới doanh nghiệp và trên các nền tảng mạng xã hội Trung Quốc. Điều này cho thấy mức độ kỳ vọng từ phía doanh nghiệp rằng các miễn trừ thuế sẽ không dừng lại ở vài lĩnh vực nhỏ lẻ.
Đáng chú ý, các ngành được đề cập trong danh sách này đều có tính chất chiến lược cao, và phần lớn vẫn chưa thể được thay thế bằng nguồn cung nội địa – ít nhất là trong ngắn hạn.

Sự thay đổi mang tính chiến thuật?

Động thái của Bắc Kinh có thể là sự phản ứng linh hoạt trước các biến động gần đây trong mối quan hệ song phương. Chính quyền Mỹ, dù vẫn giữ lập trường cứng rắn, đã cho thấy một số tín hiệu giảm nhẹ căng thẳng, chẳng hạn như đề xuất miễn thuế cho một số mặt hàng điện tử.

Tuy nhiên, có thể hiểu rằng Trung Quốc không chỉ hành động để “lấy lòng” Washington, mà chủ yếu để bảo vệ nền kinh tế nội địa đang chịu sức ép. Với tỷ lệ thất nghiệp tăng, áp lực giảm phát, và tồn kho hàng hóa ngày càng lớn, chính quyền Bắc Kinh cần một “van giảm áp” để tránh những rủi ro lan rộng.
Việc yêu cầu doanh nghiệp tự đề xuất danh mục hàng hóa cần miễn thuế cũng là một cách để chính phủ định hình chính sách dựa trên nhu cầu thực tế từ thị trường – thay vì áp dụng một danh sách cứng nhắc từ trên xuống.

Thương mại – Lĩnh vực nhạy cảm giữa hai cường quốc

Năm 2024, Trung Quốc đạt thặng dư thương mại gần 1.000 tỷ USD, phần lớn nhờ xuất khẩu mạnh mẽ sang Hoa Kỳ và châu Âu. Tuy nhiên, nhập khẩu từ Mỹ lại bao gồm nhiều mặt hàng có vai trò thiết yếu trong các chuỗi sản xuất của Trung Quốc: từ etan – một hóa dầu quan trọng – đến dược phẩm công nghệ cao.

Nhiều công ty đa quốc gia như AstraZeneca hay GSK có nhà máy sản xuất tại Mỹ để cung cấp cho thị trường Trung Quốc. Việc duy trì dòng chảy hàng hóa này trở thành điều kiện cần thiết để Trung Quốc không tự gây gián đoạn cho nền công nghiệp của mình.
Đó cũng là lý do khiến một số ngành hàng đặc biệt như dược phẩm và hóa chất đang được Bắc Kinh ưu tiên cân nhắc miễn thuế.

Có phải dấu hiệu “xuống thang” thực sự?

Không dễ để xác định liệu việc nới thuế lần này có đánh dấu một bước ngoặt thực sự trong cuộc chiến thương mại hay chỉ là một “chiến thuật nghỉ giữa hiệp”. Trung Quốc vẫn tuyên bố sẵn sàng chiến đấu đến cùng nếu Hoa Kỳ không gỡ bỏ thuế 145% – mức thuế mà chính quyền Trump chưa có dấu hiệu sẽ điều chỉnh.
Tuy vậy, với việc tổ chức các cuộc gặp với hơn 80 doanh nghiệp và hiệp hội thương mại nước ngoài, Bắc Kinh đang phát đi một thông điệp: Trung Quốc lắng nghe và sẵn sàng điều chỉnh – nếu việc đó giúp duy trì sự ổn định của thị trường nội địa.

Trong một thế giới đang chuyển động mạnh về chính sách công nghiệp, cạnh tranh công nghệ và tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu, việc hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tìm cách xoa dịu căng thẳng có thể không chỉ là “chuyện song phương”. Nó còn mang ý nghĩa ổn định cho phần còn lại của nền kinh tế toàn cầu.

Theo: Reuters