Xuất khẩu thủy sản Việt Nam tháng 5/2025, ghi nhận tín hiệu chững lại sau chuỗi tăng trưởng mạnh; phản ánh rõ áp lực từ thị trường quốc tế và chi phí logistics leo thang. Tuy nhiên, cơ hội vẫn rộng mở nhờ vào đà phục hồi ở các thị trường CPTPP và sự bứt phá của nhóm sản phẩm chế biến sâu.

Sau chuỗi tháng đầu năm tăng tốc mạnh mẽ, xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong tháng 5/2025 đã ghi nhận dấu hiệu giảm nhiệt khi kim ngạch chỉ đạt khoảng 851 triệu USD, theo thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP).

Tăng trưởng giảm tốc: Cảnh báo từ con số thực tế

Tháng 5 ghi nhận mức tăng trưởng chỉ 2,7% so với cùng kỳ năm 2024 ; con số thấp nhất kể từ đầu năm. Dù tổng kim ngạch xuất khẩu 5 tháng đầu năm đạt 4,2 tỷ USD, tăng 18,2%, tốc độ tăng đã có dấu hiệu chững lại rõ rệt do ảnh hưởng từ các yếu tố như biến động thương mại toàn cầu, chi phí logistics tăng cao và cạnh tranh khốc liệt trên thị trường quốc tế.

Cơ cấu xuất khẩu: Tôm dẫn đầu, cá tra và cá ngừ lao dốc

Tôm – điểm sáng của ngành

Tôm tiếp tục là mặt hàng chủ lực, đóng góp tới 42% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản tháng 5, tương ứng với 363 triệu USD, tăng 12,4%. Trong 5 tháng đầu năm, xuất khẩu tôm đạt 1,66 tỷ USD, tăng mạnh 28,3%, nhờ sự phục hồi tiêu thụ tại các thị trường trọng điểm như Mỹ, Nhật Bản và khối CPTPP.

Cá tra – đối mặt với sụt giảm

Trái ngược với tôm, xuất khẩu cá tra trong tháng 5 chỉ đạt 138 triệu USD, giảm sâu 17,3%. Nguyên nhân chủ yếu đến từ sức mua yếu tại một số thị trường lớn và chi phí sản xuất chưa được kiểm soát hiệu quả.

Cá ngừ – áp lực từ Mỹ Latinh

Cùng chiều hướng, cá ngừ cũng giảm tới 23,2% trong tháng 5, chỉ còn 65 triệu USD. Sự cạnh tranh về giá từ các nước Mỹ Latinh và chi phí vận chuyển tăng cao đang là rào cản lớn.

Việt Nam đang xác lập lại chiến lược phát triển theo hướng đa dạng hóa thị trường và tăng cường chế biến sâu. Ảnh minh họa: IT.
Việt Nam đang xác lập lại chiến lược phát triển theo hướng đa dạng hóa thị trường và tăng cường chế biến sâu. (Ảnh minh họa: IT)

Surimi và chả cá – Xu hướng tiêu dùng mới tạo lực đẩy tăng trưởng

Trong khi các nhóm hàng chủ lực đang gặp khó; sản phẩm chế biến từ surimi và chả cá lại ghi nhận sự bứt phá mạnh mẽ. Trong 4 tháng đầu năm, nhóm sản phẩm này đạt hơn 109 triệu USD, tăng 32%; riêng tháng 4 đạt gần 29 triệu USD, tăng tới 33%. Các thị trường tiêu thụ lớn gồm Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan và Trung Quốc, với mức tăng trưởng từ 27–40%.

Tuy nhiên, ngành surimi cũng đối diện nhiều thách thức:

  • Giá nguyên liệu đầu vào tăng
  • Khó khăn trong việc cấp giấy chứng nhận xuất khẩu
  • Sự cạnh tranh từ cá minh thái tại Nga và Mỹ

Chiến lược tái định vị thị trường: CPTPP và Trung Quốc trở thành trụ cột

Mở rộng thị phần qua các hiệp định thương mại

Các doanh nghiệp thủy sản,đang chuyển hướng sang đa dạng hóa thị trường ; đẩy mạnh chế biến sâu để thích ứng. Theo bà Lê Hằng Phó Tổng Thư ký VASEP; nhiều công ty đang đầu tư mạnh vào sản phẩm giá trị gia tăng như chả cá, cá viên, cá tẩm gia vị, collagen… nhằm tiếp cận các thị trường tiêu dùng hiện đại, nhất là tại các đô thị lớn ở châu Á.

  • Xuất khẩu sang các nước CPTPP trong tháng 5 đạt 224 triệu USD, tăng 7,9%, nâng tổng kim ngạch 5 tháng lên 1,15 tỷ USD (+24,3%).
  • Trung Quốc và Hong Kong ghi nhận bước tiến mạnh, với tháng 5 đạt 185 triệu USD, tăng 22,3%; tổng 5 tháng đạt hơn 900 triệu USD, tăng tới 48,6%.

Giải pháp dài hạn: Tận dụng FTA và đầu tư công nghệ

Để duy trì đà tăng trưởng, bà Lê Hằng khuyến cáo ngành cần:

  • Khai thác tối đa lợi ích từ các FTA như CPTPP, EVFTA và UKVFTA
  • Giảm phụ thuộc vào một số thị trường lớn như Mỹ hay Trung Quốc
  • Đầu tư nâng cấp hạ tầng chế biến
  • Tối ưu hóa logistics và giảm chi phí sản xuất

*Dù tháng 5/2025 chứng kiến sự chững lại trong tăng trưởng xuất khẩu thủy sản Việt Nam, nhưng các tín hiệu tích cực từ thị trường CPTPP, Trung Quốc và nhóm sản phẩm chế biến sâu như surimi, chả cá cho thấy hướng đi mới đúng đắn. Ngành cần tiếp tục đổi mới công nghệ; đa dạng hóa sản phẩm và thị trường để tăng sức cạnh tranh bền vững trên bản đồ thương mại quốc tế.

Theo: baotienphong