Người xưa coi trọng giá trị đạo đức. Họ thường kính trọng người già, yêu thương trẻ nhỏ, khiêm tốn, cần kiệm, nhân từ, hiếu thảo, khoan dung, thiện đãi người…Văn hóa truyền thống hình thành nên con người có nhân cách tốt đẹp và khí chất thanh tao.

Từ giá trị phổ quát trong xã hội, mỗi gia đình đã xây dựng các quy tắc ứng xử để giáo dưỡng con cháu. Trong đó, quy tắc trên bàn ăn là quan trọng. Chúng được đặt ra một cách nghiêm cẩn và xuất phát từ tấm lòng vị tha.

Hành vi bề mặt tuy nhỏ nhưng ý nghĩa giáo dục lớn lao. Bởi vì cách ứng xử làm nên con người, như một câu ngạn ngữ đã chỉ ra “Gieo suy nghĩ gặt hành động, gieo hành động gặt thói quen, gieo thói quen gặt tính cách, gieo tính cách gặt số phận”.

3408-tinh-cam-gia-dinh
Quy tắc trên bàn ăn thể hiện sự giáo dưỡng (ảnh: Pexels).

Dưới đây là 10 quy tắc phổ biến trên bàn ăn:

1. Để xới cơm, trước tiên phải đánh tơi cơm trong nồi, cơm xới vào bát cần rời hạt, không được vón cục. Bát cơm cũng không nên xới quá đầy trong một lần, nếu muốn ăn nữa thì có thể xới thêm bát nữa.

2. Khi ăn cần bưng bát cơm lên rồi dùng đũa đưa cơm vào miệng, không dùng miệng áp vào bát để và cơm, càng không đặt bát xuống bàn và cúi đầu xuống ăn.

3. Cơm cần được ăn không sót hạt nào, sau khi ăn xong cũng không để đũa lên bát, vì đây là biểu thị việc chưa ăn xong.

4. Không vừa nói vừa vung đũa trên bàn ăn.

5. Tư thế cầm đũa cần chuẩn, vị trí thích hợp, cao quá thì thô lỗ, thấp quá thì tỏ ra thiếu hiểu biết.

6. Gắp thức ăn tay cần cầm đũa thuận thế, một món ăn không gắp nhiều hơn hai lần liên tiếp. Cũng đừng bao giờ dán mắt vào thức ăn, lật, hay lựa chọn thức ăn trên đĩa, càng đừng lựa thức ăn từ dưới gắp lên.

7. Cố gắng gắp thức ăn ở ngay trước mặt, không nên đưa đũa qua lại bên trên hay bên dưới đũa của người khác để gắp thức ăn.

8. Không nên lật úp cá khi ăn, mà bạn có thể chọn cách lấy xương cá ra và tiếp tục ăn mặt còn lại; cũng không được tùy ý di chuyển đĩa thức ăn.

9. Nếu trong gia đình có người bị ho, hay cảm cúm, hãy đặt thêm một đôi đũa riêng cho người đó và một bát canh nhỏ. Người bệnh sẽ dùng đũa này trong nhiều ngày để gắp thức ăn và uống nước canh trong chiếc bát nhỏ kia cho đến khi cơ thể khỏe mạnh trở lại.

10. Không dùng ngón giữa của tay trái cầm đũa dưới đáy bát, sau đó bưng bát lên để múc canh.

Nhiều phép tắc xưa dù đã trải qua bao nhiêu đời cũng không hề cũ, đó là giá trị truyền thống tốt đẹp mà cha ông để lại, giúp định hình nhân cách cho con cháu.