Những ngày đầu tháng 5/2025 chứng kiến hàng loạt biến động trên trường quốc tế, từ căng thẳng an ninh tại châu Âu, xung đột leo thang ở Trung Đông, đến các điều chỉnh lớn trong chính sách vũ trụ và hợp tác quốc phòng của Mỹ. Các sự kiện nổi bật cho thấy thế giới đang bước vào giai đoạn chuyển động nhanh và đầy bất định, với tâm điểm tiếp tục xoay quanh cuộc chiến Nga – Ukraine và các hệ lụy toàn cầu liên quan.

Zelensky cảnh báo nguy cơ bất ổn tại lễ kỷ niệm ở Matxcơva

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 3/5 lên tiếng bày tỏ lo ngại về an toàn tại lễ kỷ niệm 80 năm chiến thắng phát xít Đức, dự kiến tổ chức tại thủ đô Matxcơva. Theo ông, Kiev không thể đảm bảo an ninh cho các lãnh đạo quốc tế tham dự sự kiện, trong bối cảnh lo ngại Nga có thể dàn dựng các vụ nổ rồi đổ lỗi cho Ukraine nhằm phục vụ mục tiêu chính trị.

Dự kiến, khoảng 20 nguyên thủ quốc gia sẽ đến Nga tham dự, trong đó có Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva cùng nhiều lãnh đạo từ các quốc gia thân cận với Moscow như Kazakhstan, Belarus, Armenia, Cuba và Venezuela.

Binh sĩ Ukraine xuất hiện tại lễ diễu binh ở Anh

Trong khi đó, chính phủ Anh thông báo các binh sĩ Ukraine sẽ tham gia lễ diễu binh tại London vào ngày 5/5 nhân dịp kỷ niệm Ngày Chiến Thắng. Bộ Quốc phòng Anh cho biết sự hiện diện của lực lượng Ukraine là biểu tượng cho sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế đối với cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền và tự do của Kiev.

Một sĩ quan quân đội Ukraine đánh giá việc được mời tham dự là sự công nhận vai trò tiên phong của Ukraine trong nỗ lực gìn giữ hòa bình trên toàn cầu.

Washington – Kiev đẩy mạnh hợp tác phòng không và trừng phạt Nga

Ngày 3/5, Tổng thống Zelensky xác nhận đã gặp người đồng cấp Mỹ Donald Trump tại Roma vào cuối tháng 4 để bàn về hai chủ đề then chốt: tăng cường hệ thống phòng không cho Ukraine và siết chặt trừng phạt đối với Nga.

Ngay sau đó, chính quyền Mỹ công bố gói viện trợ quân sự trị giá 310,5 triệu USD bao gồm phụ tùng máy bay F-16, thiết bị huấn luyện và chương trình đào tạo phi công. Gói hỗ trợ này nhằm nâng cao khả năng phối hợp giữa quân đội hai nước trong bối cảnh chiến sự còn kéo dài.

Mỹ bán 1.000 tên lửa AIM-120 cho Ả Rập Xê Út

Cùng thời điểm, chính phủ Hoa Kỳ xác nhận đã hoàn tất hợp đồng trị giá 3,5 tỷ USD để bán 1.000 tên lửa không đối không AIM-120 cho Ả Rập Xê Út. Thương vụ được công bố ngay trước chuyến công du Trung Đông đầu tiên của Tổng thống Trump kể từ khi trở lại Nhà Trắng.

Theo lịch trình, ông Trump sẽ thăm Ả Rập Xê Út, Qatar và Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất từ ngày 13 đến 16/5, trong bối cảnh Riyadh ngày càng đóng vai trò quan trọng trong các cuộc đàm phán về hòa bình giữa Nga và Ukraine.

Israel dội bom Syria, cộng đồng quốc tế lên án

Rạng sáng 3/5, Israel mở hơn 20 cuộc không kích nhắm vào các cơ sở quân sự tại Syria – chỉ vài giờ sau khi tấn công khu vực gần phủ tổng thống ở Damascus. Chính quyền Tel Aviv tuyên bố đây là hành động đáp trả trước chiến dịch “diệt chủng người Druze” mà lực lượng thân chính phủ Syria bị cáo buộc tiến hành.

Các cuộc tấn công đã bị cộng đồng quốc tế phản ứng mạnh mẽ, với nhiều quốc gia cho rằng Israel đang vi phạm nghiêm trọng chủ quyền lãnh thổ Syria và có hành vi vượt giới hạn.

Mỹ cắt giảm mạnh ngân sách nghiên cứu vũ trụ, ưu tiên đưa người lên Mặt Trăng

Cũng trong tuần qua, Nhà Trắng công bố kế hoạch cắt giảm khoảng 24% ngân sách của NASA, tập trung chuyển nguồn lực vào việc đưa con người trở lại Mặt Trăng và tiến tới Sao Hỏa. Các chương trình nghiên cứu Trái Đất, đặc biệt liên quan đến biến đổi khí hậu và giám sát vệ tinh, sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.

Một số dự án khoa học như việc đưa mẫu đá từ sao Hỏa về Trái Đất – nhằm tìm kiếm dấu vết sự sống cổ xưa – có nguy cơ bị đình chỉ hoàn toàn. Đây là dấu hiệu cho thấy chính quyền Trump đang điều chỉnh chiến lược không gian theo hướng cạnh tranh chiến lược hơn là nghiên cứu cơ bản.

Tàu vũ trụ Liên Xô cũ sắp lao xuống Trái Đất sau hơn 50 năm

Tàu vũ trụ Kosmos 482 do Liên Xô phóng lên năm 1972 để thăm dò sao Kim, hiện đang trên đường trở lại Trái Đất sau hơn nửa thế kỷ trôi nổi ngoài quỹ đạo do lỗi kỹ thuật. Theo nhà nghiên cứu người Hà Lan Marco Langbroek, con tàu có thể tái nhập khí quyển vào ngày 10/5 với tốc độ khoảng 242 km/h, tuy khả năng gây thiệt hại là rất thấp.

Từ chiến sự Ukraine, bất ổn Trung Đông, đến cạnh tranh không gian và khủng hoảng tài chính cho nghiên cứu khoa học – bức tranh toàn cầu những ngày đầu tháng 5/2025 cho thấy sự chuyển dịch mạnh mẽ của trật tự thế giới. Trong bối cảnh ấy, các quyết định chiến lược từ những cường quốc như Mỹ, Nga, Trung Quốc hay Israel sẽ tiếp tục định hình cục diện chính trị – an ninh quốc tế trong thời gian tới.

Theo: RFI