Các chuyên gia cảnh báo Việt Nam có thể đối mặt khủng hoảng dân số trong 10-15 năm tới nếu tỷ suất sinh tiếp tục giảm mạnh. Nhiều chính sách khuyến khích, trong đó có ưu tiên tăng lương, thăng chức cho người sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, được đề xuất.

Việt Nam đứng trước nguy cơ khủng hoảng dân số

Tại hội thảo góp ý dự thảo sửa đổi, bổ sung chương trình điều chỉnh mức sinh đến năm 2030, ThS.BS Hồ Mạnh Tường (Thư ký Hội Nội tiết Sinh sản TPHCM) cho biết Việt Nam đang chứng kiến tốc độ giảm sinh nhanh hiếm có trên thế giới.

Tỷ suất sinh từ mức 2,11 con/phụ nữ (2011) đã giảm xuống 1,91 (2024). Nếu không can thiệp, đến năm 2030, mức sinh có thể chỉ còn 1,3-1,4, kéo theo nguy cơ khủng hoảng dân số nghiêm trọng.

Theo ông Tường, nguyên nhân chính là đô thị hóa, phát triển kinh tế và sự thay đổi lối sống. Thế hệ trẻ ngày nay ưu tiên giá trị cá nhân, coi việc sinh con là gánh nặng tài chính. Tốc độ thay đổi quan điểm này ở Việt Nam còn nhanh hơn nhiều quốc gia khác.

Chính sách khuyến khích sinh con: Ưu tiên tăng lương và thăng chức

Để ứng phó, các chuyên gia đề xuất loại bỏ những rào cản tư tưởng từ thời kế hoạch hóa gia đình; thay bằng chính sách linh hoạt hơn. Thay vì khuyến khích “đủ hai con”, cần mở rộng thành “từ 2 con trở lên” hoặc “từ 3 con trở lên” để tránh tạo áp lực.

PGS.TS Hoàng Thị Diễm Tuyết (Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương) cho rằng cần ưu tiên chính sách thực chất:

  • Cộng điểm khi xét thi đua, thăng chức hoặc đi học cho người sinh đủ 2 con trước 35 tuổi.
  • Ưu tiên tăng lương cho phụ nữ hoàn thành thiên chức làm mẹ nếu năng lực tương đương.

Đầu tư vào y tế sinh sản và chính sách hỗ trợ gia đình

Bác sĩ Tuyết cũng nhấn mạnh việc mở rộng hơn 55 trung tâm hỗ trợ sinh sản, hiện tập trung chủ yếu tại Hà Nội và TPHCM; để người dân vùng xa dễ tiếp cận. Bảo hiểm y tế cần chi trả chi phí điều trị hiếm muộn đặc thụ tinh trong ống nghiệm – hiện còn vượt khả năng của nhiều gia đình.

Trong thai kỳ; bà đề nghị phụ nữ mang thai được hưởng nguyên lương khi nghỉ khám thai; hỗ trợ thêm chi phí di chuyển với người ở xa. Sau sinh, thời gian nghỉ hậu sản nên tính theo tổng thu nhập thực tế; không chỉ lương cơ bản, đồng thời kéo dài thời gian nghỉ cho người chồng để hỗ trợ vợ con.

Ngoài ra, chính sách giảm thuế; trợ giá sản phẩm chăm sóc trẻ em và phát triển hệ thống nhà trẻ công lập cho trẻ dưới 12 tháng tuổi cũng được nhấn mạnh nhằm giảm áp lực tài chính cho gia đình.

Truyền thông và giáo dục cần thay đổi định hướng

Theo các chuyên gia; truyền thông hiện nay đang tôn vinh hình ảnh phụ nữ thành công về học vấn, sự nghiệp nhưng chưa đề cao giá trị làm mẹ. Điều này tạo mâu thuẫn với mục tiêu tăng sinh.

Do đó, cần thay đổi chiến lược truyền thông để khuyến khích phụ nữ mong muốn sinh con; đồng thời đưa giáo dục trách nhiệm gia đình vào sớm trong chương trình học để hình thành tư duy đúng đắn trước tuổi trưởng thành.

Thay vì chia vùng theo mức sinh cao hay thấp; các chuyên gia đề nghị tập trung nguồn lực vào các đô thị lớn – nơi tốc độ giảm sinh diễn ra nhanh nhất. Từ kinh nghiệm ở đây; có thể mở rộng giải pháp cho các địa phương khác vốn sẽ sớm đối diện tình trạng tương tự.

Theo: Dân Trí

Từ Khóa: