Điện mặt trời mái nhà đang trở thành xu hướng tất yếu, nhưng để hệ thống vận hành ổn định; người dân vẫn phải thông báo hoặc đăng ký với ngành điện. Bộ Công Thương lý giải đây là yêu cầu cần thiết;nhằm đảm bảo chất lượng điện năng và cân bằng lưới điện quốc gia.

Điện mặt trời – lợi ích lớn nhưng không thể “tùy tiện”

Tại Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ X ngày 1/10; ông Phạm Nguyên Hùng, Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương); nhấn mạnh chủ trương khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo của Đảng và Nhà nước. Trong đó, điện mặt trời mái nhà được coi là giải pháp quan trọng; giúp hộ gia đình và doanh nghiệp tự sản xuất nguồn điện sạch, tiết kiệm chi phí; đồng thời góp phần giảm phát thải khí nhà kính.

Theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh; đến năm 2030, 50% hộ gia đình Việt Nam sẽ lắp đặt; hệ thống điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu. Điều này không chỉ tạo ra nguồn điện thay thế bền vững; mà còn giúp phân tán áp lực lên các trung tâm phát điện và lưới truyền tải quốc gia.

Tuy nhiên, điện mặt trời có một đặc thù: nguồn điện phụ thuộc thời tiết; nắng mưa thất thường, dẫn đến công suất không ổn định. Do đó, để duy trì chất lượng điện năng và sự cân bằng của toàn hệ thống; mọi hộ dân lắp đặt đều cần thông báo hoặc đăng ký với EVN.

Cơ chế bán điện dư – từ 20% đến nới rộng hơn

Hiện nay, theo Nghị định 58/2025; hộ gia đình được phép bán tối đa 20% công suất điện dư từ hệ thống mái nhà; cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Quy định này nhằm khuyến khích người dân lấy tự dùng làm chính, bán điện chỉ là bổ sung.

Tuy vậy, trên thực tế, nhiều hộ gia đình và trang trại mong muốn; được bán lượng điện dư nhiều hơn. Trước nhu cầu đó, Bộ Công Thương cho biết sẽ sửa đổi Nghị định 58; theo hướng cho phép bán điện dư với tỷ lệ lớn hơn; nhưng vẫn giữ nguyên nguyên tắc khuyến khích tự sản, tự tiêu.

Điều chỉnh này được đánh giá sẽ tạo thêm động lực; cho nông dân và doanh nghiệp đầu tư mạnh vào điện mặt trời; đặc biệt tại các vùng có tiềm năng bức xạ tốt như miền Trung và Nam Bộ. Đồng thời; với miền Bắc – nơi thường xảy ra tình trạng quá tải điện; vào mùa hè – chính sách tự dùng là chính sẽ giúp giảm áp lực cho hệ thống truyền tải.

Khuyến khích pin lưu trữ – giải pháp cho giờ cao điểm

Một thách thức lớn của điện mặt trời mái nhà là không sản xuất điện vào ban đêm; trong khi giờ cao điểm tiêu thụ lại tập trung từ 18h – 22h. Để khắc phục, Bộ Công Thương khuyến nghị các hộ dân lắp thêm pin lưu trữ; qua đó tận dụng tối đa nguồn điện sản xuất ban ngày và sử dụng vào buổi tối.

Theo dự thảo đang trình Thủ tướng; các hộ gia đình đầu tư pin lưu trữ sẽ được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ, gồm:

  • Vay vốn ngân hàng chính sách trong 3 năm với lãi suất ưu đãi.
  • Hỗ trợ 2 – 3 triệu đồng chi phí lắp đặt.
  • Ưu tiên hỗ trợ các trang trại kết hợp sản xuất nông nghiệp với điện mặt trời mái nhà.

Chính sách này được kỳ vọng sẽ giúp nông dân không chỉ chủ động nguồn điện cho sinh hoạt; sản xuất mà còn mở rộng cơ hội tăng thu nhập nhờ bán điện dư thừa.

Vì sao phải báo với EVN?

Trước thắc mắc của người dân về thủ tục thông báo; lãnh đạo Cục Điện lực giải thích: Điện mặt trời mái nhà; khác với các thiết bị gia dụng thông thường. Nếu như điều hòa hay tủ lạnh chỉ tiêu thụ điện; thì hệ thống pin mặt trời lại sản xuất ra điện và bơm ngược lên lưới; khiến dòng điện biến động khó lường.

Trong trường hợp không được giám sát và kết nối đồng bộ; hệ thống có thể gây mất ổn định lưới điện, thậm chí ảnh hưởng đến an toàn vận hành. Do vậy, các dự án lớn bắt buộc phải đăng ký; còn hệ thống nhỏ lẻ cần ít nhất thông báo với ngành điện; để quản lý nhu cầu và cân bằng nguồn – tải.

Hướng đến mục tiêu năng lượng bền vững

Có thể thấy, điện mặt trời mái nhà không chỉ mang lại lợi ích cho từng hộ gia đình; mà còn là một mắt xích quan trọng trong chiến lược năng lượng quốc gia. Việc yêu cầu thông báo, đăng ký với EVN không nhằm gây khó dễ; mà để đảm bảo an toàn, chất lượng điện năng và lợi ích lâu dài của cộng đồng.

Trong bối cảnh nhu cầu điện ngày càng tăng, điện mặt trời mái nhà – nếu phát triển bài bản; có chính sách hỗ trợ hợp lý – sẽ là chìa khóa giúp Việt Nam tiến nhanh hơn trên con đường ;chuyển dịch năng lượng xanh, sạch và bền vững.

Theo: Dân Trí

Từ Khóa: