Ung thư tiêu hóa đang bùng phát tại Việt Nam, không chỉ ở người lớn tuổi mà còn có xu hướng trẻ hóa. Các bác sĩ chỉ ra nhiều nguyên nhân liên quan đến thói quen ăn uống, lối sống và hạn chế trong tầm soát, đồng thời khuyến nghị giải pháp để phát hiện sớm và phòng ngừa hiệu quả.

Thực trạng đáng lo ngại

Theo số liệu GLOBOCAN 2022, ung thư dạ dày hiện đứng thứ 5, còn ung thư đại trực tràng xếp thứ 4 trong các loại ung thư phổ biến tại Việt Nam. Đáng chú ý, nhiều bệnh nhân chỉ phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn trung bình hoặc muộn, khiến cơ hội điều trị giảm đi đáng kể. Xu hướng “trẻ hóa” bệnh nhân ung thư tiêu hóa cũng đang đặt ra nhiều thách thức mới.

Các bác sĩ cho biết, lối sống hiện đại với nhiều thói quen không lành mạnh là nguyên nhân quan trọng:

  • Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ nướng, xông khói, thịt đỏ, thức ăn nhanh, ăn mặn và chua.
  • Sử dụng rượu bia, thuốc lá, ít vận động.
  • Yếu tố di truyền và tiền sử gia đình có người mắc ung thư.
  • Các bệnh lý mạn tính như viêm loét dạ dày, polyp đại tràng.

Ngoài ra, hạn chế trong kỹ thuật chẩn đoán cũng góp phần khiến bệnh nhân bị phát hiện muộn. Ngay cả khi tuân thủ đúng quy trình, nội soi vẫn có thể bỏ sót tới 20-30% tổn thương.

Ung thư tiêu hóa bùng phát tại Việt Nam
Ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn nhiều gia vị, dầu mỡ là một trong những yếu tố dẫn đến nguy cơ ung thư tiêu hóa (Ảnh: Dân trí)

Tầm soát – chìa khóa phát hiện sớm

Các chuyên gia khuyến nghị người dân nên chủ động tầm soát ung thư tiêu hóa:

  • Từ 40 tuổi với ung thư dạ dày.
  • Từ 45 tuổi với ung thư đại trực tràng.
  • Với người có yếu tố nguy cơ cao như nhiễm Helicobacter pylori, viêm loét mạn tính hoặc có người thân mắc bệnh, nên tầm soát định kỳ 2-3 năm/lần.

Nội soi đường tiêu hóa là công cụ chính, song cần kết hợp thêm công nghệ mới để giảm bỏ sót. Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành “trợ thủ” đắc lực giúp bác sĩ phát hiện polyp, tổn thương tiền ung thư, phân loại và kiểm soát chất lượng nội soi. Tuy nhiên, AI chỉ mang tính hỗ trợ, không thể thay thế vai trò quyết định của bác sĩ.

Giải pháp toàn diện cần triển khai

Để giảm gánh nặng ung thư tiêu hóa, bác sĩ nhấn mạnh phải kết hợp đồng bộ nhiều giải pháp:

  • Tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng về dinh dưỡng và lối sống lành mạnh.
  • Khuyến khích chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây, chất xơ; hạn chế muối, thực phẩm chế biến sẵn.
  • Đầu tư phát triển kỹ thuật nội soi chất lượng cao, ứng dụng AI hỗ trợ chẩn đoán.
  • Mở rộng chương trình tầm soát và đưa vào gói bảo hiểm y tế.
  • Hỗ trợ tâm lý, dinh dưỡng và chăm sóc toàn diện cho bệnh nhân ung thư.

Theo: Dân trí

Từ Khóa: