Vòm cầu Phùng Hưng – Tuyến cầu cạn đường sắt từ phố Phùng Hưng đến ga Long Biên. Được xây dựng thời Pháp (1900–1902). Sau hơn một thế kỷ vẫn sừng sững như chứng nhân lịch sử. Ghi dấu bước chuyển mình của ngành đường sắt và Thủ đô Hà Nội.

Hồi sinh không gian bị lãng quên giữa lòng Thủ đô

Tuyến vòm cầu đá kéo dài từ ga Hà Nội đến ga Long Biên. Công trình mang đậm dấu ấn kiến trúc Pháp. Từng là mạch giao thông và ký ức của bao thế hệ người Hà Nội. Sau nhiều thập kỷ bị bịt kín vì lý do an ninh và vệ sinh đô thị. Những vòm cầu này giờ chỉ còn là bức tường im lìm giữa phố cổ sầm uất. Từ năm 2020, dự án đục thông thí điểm vài vòm cầu tại Phùng Hưng từng khơi lên hy vọng về một không gian văn hóa mới. Nhưng tiếc thay, mọi thứ lại rơi vào trạng thái dang dở.

Vòm cầu Phùng Hưng: Các vòm cầu bị bịt kín trong nhiều năm
Các vòm cầu bị bịt kín trong nhiều năm không được khai thác hiệu quả, hết sức lãng phí (Ảnh: Nhân Dân)
Vòm cầu Phùng Hưng
Hệ lan can sắt được rèn thủ công, lắp đặt từ thời Pháp đến nay vẫn được giữ gần như nguyên vẹn (Ảnh: Nhân Dân)

Tiềm năng khổng lồ của những vòm đá cổ

Toàn tuyến có 130 vòm cầu, cao từ 2,6 đến 4,9m. Mỗi vòm nếu được khai thác hợp lý có thể trở thành một “ô cửa văn hóa” độc đáo. Khi được phục hồi, khu vực này sẽ bổ sung hơn 7.000m² không gian sinh hoạt công cộng cho trung tâm Hà Nội. Mô hình này không mới: nhiều quốc gia như Pháp, Anh hay Đức đã biến vòm cầu thành khu chợ, quán cà phê. Không gian nghệ thuật thu hút hàng triệu du khách. Hà Nội hoàn toàn có thể học hỏi, tái sinh những dãy vòm thành biểu tượng mới của sự giao hòa giữa cổ kính và hiện đại.

Vòm cầu Phùng Hưng
Đoạn tuyến cầu cạn dài gần 850m được kiến trúc kiểu vòm cuốn, gồm 130 vòm đánh số từ 2 đến 131 (Ảnh: Nhân Dân)

 Từ ý tưởng đến khát vọng kết nối phố cổ

Dự án từng được kỳ vọng gắn kết tuyến phố Phùng Hưng với khu phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm. Tạo thành mạng lưới văn hóa – du lịch thống nhất. Thành công của không gian bích họa Phùng Hưng năm 2018. Khi 17 vòm cầu trở thành “bảo tàng ký ức” ngoài trời. Đã chứng minh sức hút mạnh mẽ của ý tưởng này. Những bức tranh tường tái hiện Hà Nội xưa đã thu hút hàng nghìn du khách. Gợi mở viễn cảnh về một “phố gầm cầu” sống động. Nơi nghệ thuật, ẩm thực và nhịp sống đương đại cùng giao hòa trong từng ô vòm đá.

Vòm cầu Phùng Hưng-Một đoạn “phố gầm cầu” Bastille
Một đoạn “phố gầm cầu” Bastille (Paris-Pháp) thu hút rất lớn lượng khách du lịch (Ảnh: Nhân Dân)

“Bắt tay” để khai thác giá trị cảnh quan của Vòm cầu Phùng Hưng

Giới chuyên gia và người dân đều cho rằng việc để những vòm cầu bị lãng quên là sự lãng phí lớn. Ông Đặng Sỹ Mạnh, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam. Nhấn mạnh sự cần thiết phải phối hợp giữa ngành đường sắt và chính quyền Thủ đô để nghiên cứu phương án khai thác bền vững. Dự án không chỉ là chỉnh trang đô thị. Mà còn là cách “đánh thức” tiềm năng văn hóa của Hà Nội. Biến nơi từng là điểm khuất của thành phố thành không gian cộng đồng, góp phần tạo bản sắc riêng cho du lịch Thủ đô.

Không gian lãng mạn ở “phố gầm cầu” Bastille
Không gian lãng mạn ở “phố gầm cầu” Bastille (Pháp) (Ảnh: Nhân Dân)

Vòm cầu Phùng Hưng: Hướng tới tuyến đường tàu – đường hoa rực rỡ

Theo kế hoạch, Hà Nội dự kiến mời tư vấn quốc tế đánh giá và lập dự án đục thông vòm cầu trong quý IV năm nay. Trong lúc chờ đợi, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam sẽ chỉnh trang tuyến đường tàu dài 1,8km từ Phùng Hưng đến ga Long Biên. Hệ lan can sắt rèn cổ sẽ được sơn sửa. Kết hợp trồng hoa và cải tạo cảnh quan, hướng tới hình ảnh “đường tàu – đường hoa” mềm mại giữa trung tâm Thủ đô. Khi hoàn thành. Công trình này không chỉ là điểm nhấn kiến trúc. Mà còn là biểu tượng cho tinh thần sáng tạo và khát vọng gìn giữ di sản Hà Nội.

Theo: Nhân Dân