Một câu hỏi tưởng chừng đơn giản: “Khổng Tử họ gì?” lại khiến nhiều thí sinh trong kỳ thi ngớ người vì… trả lời sai. Câu chuyện gây chú ý trên mạng xã hội, khi đáp án chính thức được công bố đã khiến không ít người thốt lên: “Tưởng biết rồi, hóa ra chưa biết gì cả!”

Tưởng đơn giản, hóa ra không dễ

Gần đây, trong mùa thi cử tại Trung Quốc, nhiều đề thi thú vị đã được lan truyền trên mạng. Một cư dân mạng chia sẻ đề thi công chức với câu hỏi: “Khổng Tử họ gì?” – cùng bốn phương án lựa chọn: Tử, Khổng, Lý, Lão.

Câu hỏi tưởng chừng đơn giản, bởi từ góc nhìn hiện đại, họ đứng trước, tên đứng sau, nên nhiều người nghĩ Khổng Tử họ “Khổng” là điều hiển nhiên. Tuy nhiên, sự thật lại hoàn toàn khác. Những ai chọn “Khổng” đều bị đánh trượt.

Giải thích từ quê hương Khổng Tử

Chính quyền thành phố Khúc Phụ – quê hương của Khổng Tử – đã có lời giải thích rõ ràng về vấn đề này. Theo đó, vào thời Tiên Tần, những người có địa vị thường có cả “tính” (姓) và “thị” (氏).

  • “Tính” là danh xưng đại diện cho huyết thống chung.
  • “Thị” là nhánh phân biệt từ tính mà ra, thường để chỉ phân tộc hoặc gia tộc nhỏ hơn.

Khổng Tử là hậu duệ của quý tộc nhà Ân Thương, nên mang tính “Tử” (子). Tổ tiên đời thứ sáu của ông là Khổng Phụ Gia (孔父嘉) thấy rằng người mang tính “Tử” quá nhiều, nên đã lấy chữ “Khổng” trong tên mình làm “thị” để phân biệt.

Biến cố dẫn đến thay đổi

Sau này, Khổng Phụ Gia bị cuốn vào loạn chính ở nước Tống và bị giết. Con trai ông đã đưa cả gia đình trốn sang nước Lỗ và định cư tại đó. Từ đó, dòng họ này bắt đầu dùng “Khổng” làm thị danh, nhưng tính gốc vẫn là “Tử”.

Vì vậy, tên đầy đủ của Khổng Tử là:
Tính: Tử (子)
Thị: Khổng (孔)
Tên: Khâu (丘)
Tự: Trọng Ni (仲尼)

Sau thời Hán: Tính – thị hợp nhất

Bắt đầu từ thời Hán, sự phân biệt giữa “tính” và “thị” dần mất đi. Hai yếu tố này hợp nhất lại thành một: họ. Vì vậy, hậu nhân của Khổng Tử về sau lấy Khổng làm họ. Một ví dụ nổi bật là Khổng Dung, hậu duệ đời thứ 20 của Khổng Tử.

Theo: aboluowang