Taliban chiếm được số lượng lớn vũ khí và thiết bị mà Mỹ đã viện trợ cho quân đội Afghanistan. Chúng có thể bán số vũ khí này cho các tổ chức khủng bố để thu về số tiền khổng lồ.

Theo tờ Politico, sau khi chiếm Afghanistan, Taliban đã nắm trong tay kho vũ khí và thiết bị khổng lồ do Mỹ viện trợ cho Kabul trong 20 năm qua. Chúng bao gồm súng, đạn, phương tiện cơ giới, máy bay quân sự và máy bay không người lái.

Hiện tại, giới chức Hoa Kỳ vẫn chưa xác định chính xác số lượng vũ khí mà Taliban đã chiếm được hoặc bị bỏ lại trong các căn cứ tại Afghanistan.

Taliban có thể bán vũ khí cho các tổ chức khủng bố như al-Qaeda, IS

Giới quan sát lo ngại một “chợ đen” vũ khí sẽ mọc lên từ Afghanistan; và số vũ khí này sẽ được tuồn đến các nhóm phiến quân và khủng bố trong khu vực.

Quyền giám đốc Viện Hòa bình Flemish, Nils Duquet nhận định: “Số vũ khí rơi vào tay Taliban có thể được mua bán trong khu vực trong nhiều thập niên tới”.

Những hình ảnh trong tuần qua cho thấy, Taliban đã chiếm được máy bay chiến đấu hạng nhẹ và trực thăng tại một số sân bay quân sự. Tuy nhiên, mối lo ngại lớn hơn là các vũ khí như súng, đạn và lựu đạn được bán tràn lan ra khu vực.

Giám đốc chính sách và nghiên cứu của tổ chức The Soufan Group, Colin Clarke cảnh báo: “Tôi tin chắc một số thiết bị này sẽ rơi vào tay al-Qaeda và những kẻ xấu khác. Đó là điều không thể tránh khỏi khỏi. Điều này không chỉ dừng lại với Taliban”.

Thường các nhóm như Taliban sẽ không bán ngay các vũ khí hạng nhẹ sau khi chiếm được. Tuy nhiên, Taliban có thể bán vũ khí để kiếm tiền nhanh chóng và điều hành đất nước.

Giám đốc sáng kiến về an ninh và bạo lực thuộc Đại học Cape Town, Guy Lamb cho biết, rủi ro an ninh nghiêm trọng với các nước láng giềng Afghanistan. Vì vũ khí hạng nhẹ dễ dàng được bán cho nhóm phiến quân trong và ngoài Afghanistan, như Pakistan.

Chuyên gia thuộc nhóm Nghiên cứu Vũ trang Xung đột (CAR), Justine Fleischner cho biết, khả năng rất cao một số vũ khí đã rơi vào tay al-Qaeda và phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Những lực lượng cực đoan lợi dụng tình hình hỗn loạn; và các mối liên hệ địa phương để có được số vũ khí này.

Mỹ viện trợ cho quân đội Afghanistan lượng vũ khí khổng lồ

Trong 20 năm qua, Mỹ viện trợ quân sự cho Afghanistan lên đến 83 tỷ US; trong đó bao gồm các loại khí tài và huấn luyện vũ trang và vũ khí.

Từ năm 2003, Hoa Kỳ cung cấp cho Afghanistan ít nhất 600.000 loại vũ khí hạng nhẹ như súng M-4 và M-16; 16.000 thiết bị nhìn đêm; 76.000 phương tiện cơ giới; 162.000 bộ đàm và thiết bị liên lạc, theo báo cáo Chính phủ Mỹ năm 2017.

Từ 2017-2019, Hoa Kỳ còn gửi thêm 20.000 lựu đạn và hàng nghìn quả đạn nhỏ và súng phóng đạn; 4.700 xe thiết giáp Humvee, theo báo cáo của Tổng thanh tra Đặc biệt về Tái thiết Afghanistan (SIGAR) của Mỹ.

Từ tháng 4/2021- 7/2021, Hoa Kỳ cung cấp cho ANDSF hơn 1.000 rocket; 61.000 đạn cỡ 40 mm, 900.000 viên đạn 12,7 mm và hơn hai triệu viên đạn 7,62 mm.

Hoa Kỳ đang vật lộn để kiểm kê tất cả các thiết bị, vũ khí;và tình trạng sử dụng mà quân đội đã bỏ lại.

Taliban liệu có vận hành được số vũ khí và thiết bị đã chiếm được?

SIGAR từ lâu đã báo cáo rằng hàng nghìn khẩu súng trường và trang thiết bị khác; đã “biến mất” ngay khi được chuyển đến các đơn vị quân đội Afghanistan. Taliban đã từng biểu dương sức mạnh vũ khí do Hoa Kỳ sản xuất. Tuy vậy, họ chưa bao có được số lượng vũ khí lớn như hiện nay.

Cố vấn an ninh Quốc gia, Jake Sullivan ước tính một phần lớn trong só đó đã rơi vào tay Taliban.

Tuy nhiên, nhiều thiết bị phức tạp như máy bay và thiết bị liên lạc; có thể sẽ không hoạt động được trong vài tháng. Do cả quân đội và không quân Afghanistan không đủ năng lực tự bảo trì máy bay và phương tiện cơ giới nếu không thuê các nhà thầu nước ngoài.

Trực thăng Black Hawk hay máy bay chiến đấu A-29 yêu cầu kỹ thuật sửa chữa phức tạp. Chúng dễ dàng bị vô hiệu hóa khi mất nguồn cung ứng phụ tùng từ Mỹ.

Tuy nhiên, Giám đốc tập đoàn SecDev Group, Robert Muggah nhận định: “Taliban có kinh nghiệm đáng kể trong việc sử dụng vũ khí do Mỹ sản xuất; như súng cối, súng máy hạng nặng, pháo và xe Humvee. Họ mua lại, ăn cắp và chiếm đoạt từ các đơn vị an ninh quốc gia Afghanistan (ANDSF); trong gần hai thập niên qua”.

Từ Khóa: