Chúng ta đang sống trong một thời đại mà tin tức về trẻ em bị bạo hành không còn khiến ai quá bất ngờ. Nhưng chính cái sự “quen tai” đó là điều nguy hiểm nhất. Nó khiến lòng trắc ẩn chai sạn đi, khiến một tiếng kêu cứu nhỏ bé giữa đêm dài trở nên vô vọng.

Vụ việc tại Mái ấm Hoa Hồng, nơi 86 trẻ em từng được đặt niềm tin là sẽ được chăm sóc và yêu thương, nay trở thành minh chứng đau đớn cho một câu hỏi nhức nhối: từ bao giờ những thiên thần nhỏ bé lại bị lợi dụng như một công cụ cho sự bất nhân?

Những đứa trẻ ấy – vốn đã chịu thiệt thòi khi không có gia đình chăm sóc – đáng lý nên được chở che. Thế nhưng, sau những cánh cửa sơn màu từ tâm là sự thật rợn người: những cái tát không cần lý do, tiếng gào khóc trong bóng tối, sự im lặng bị cưỡng ép bằng đòn roi. Khi bà Nguyễn Thị Ngọc Cẩm, một trong các bảo mẫu, thừa nhận rằng “phải đánh để các cháu sợ mà không quấy khóc”, ta thấy ở đó không chỉ là hành vi sai phạm pháp luật, mà còn là một vết rạn sâu trong lương tri của xã hội.

Trẻ em bị bạo hành – Mặt tối của từ thiện trá hình

Mái ấm Hoa Hồng được cấp phép chỉ chăm sóc tối đa 39 trẻ, nhưng thực tế đã gấp đôi con số đó. Tại sao? Có thể là vì thiện tâm thật sự, nhưng cũng có thể là vì số lượng càng đông, nguồn hỗ trợ từ cộng đồng càng lớn. Nhiều tổ chức thiện nguyện, nhà hảo tâm, doanh nghiệp khi biết nơi đây “cưu mang” gần trăm trẻ em đã không ngần ngại gửi quà, tiền mặt và hiện vật. Và như một bi kịch, chính những món quà ấy – vốn xuất phát từ lòng tốt – lại trở thành động lực khiến những kẻ điều hành cố giữ các em ở lại, bằng mọi giá, kể cả là bạo lực.

Đó là một kiểu lợi dụng tinh vi: lợi dụng lòng trắc ẩn của xã hội để che đậy bóng tối; và lợi dụng sự yếu thế của trẻ em để tiếp tục vòng lặp sai trái.

Tương phản giữa bóng tối và ánh sáng

Trẻ em bị bạo hành
Giữa bóng tối vẫn luôn có những ngọn đèn, dù le lói nhưng đủ để đưa những đứa trẻ đến bến bờ hạnh phúc (Ảnh: internet)

Nhưng điều kỳ lạ là: ngay trong thời điểm những vụ việc như Mái ấm Hoa Hồng khiến chúng ta phẫn nộ và chán nản, thì ở một nơi nào đó; một người xa lạ – có khi là một người nước ngoài – đang âm thầm làm điều ngược lại. Ở Hà Giang, có ông cụ người Nhật đã dùng chính tiền hưu trí của mình để xây lớp học bán trú cho trẻ em vùng cao. Ở Kon Tum, một người Pháp bỏ 20 năm cuộc đời sống giữa núi rừng chỉ để dạy các em biết đọc, biết viết. Không máy ảnh, không phô trương, không lên truyền hình.

Sự đối lập ấy khiến ta buộc phải nhìn lại chính mình. Phải chăng cái ác không nằm ở “chúng”, mà đang tiềm ẩn ngay trong sự thờ ơ của “chúng ta”? Khi một cá nhân có thể làm điều thiện giữa xứ người; giữa nghèo khó, thì liệu có phải chính chúng ta – những người sống trên mảnh đất này; nói tiếng Việt, hiểu văn hóa Việt – đang mất dần sự gắn bó giữa con người với con người?

Trẻ em bị bạo hành – Những con số biết nói

Theo số liệu từ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội; chỉ riêng trong năm 2023; có hơn 2.100 vụ việc liên quan đến trẻ em bị bạo hành được phát hiện và xử lý. Con số này tăng trung bình 8–10% mỗi năm trong vòng 5 năm trở lại đây. Điều đáng nói là phần lớn các vụ việc chỉ được phát hiện nhờ… tố cáo từ bên ngoài; tức là hệ thống giám sát; bảo vệ trẻ em tại cơ sở gần như không đủ sức vận hành hoặc đã bị vô hiệu hóa.

Kêu gọi lòng trắc ẩn – không chỉ để cứu nạn nhân

Những đứa trẻ hồn nhiên – mầm xanh của tương lai, chúng đáng được hưởng những điều tốt đẹp nhất
(Ảnh: cand)

Điều đáng sợ nhất trong các vụ bạo hành không phải là cú đánh; mà là ánh mắt bị dập tắt sau mỗi lần im lặng. Trẻ em không chỉ bị đau về thể xác, mà còn bị vỡ vụn về tâm hồn. Sự tổn thương ấy không dừng lại khi vết bầm tan đi; mà kéo dài tới tận những năm tháng trưởng thành; khi các em mang theo nỗi hoài nghi về thế giới.

Nhưng lương tri – nếu còn – có thể cứu rỗi được cả hai phía. Đứa trẻ bị bạo hành xứng đáng được chữa lành; và cả người hành ác – nếu biết hối cải – cũng xứng đáng được tái sinh lương tâm. Xã hội không thể chỉ phán xét và trừng phạt; mà cần tạo cơ hội cho những người sai lầm sửa sai – trong khuôn khổ pháp luật; nhưng bằng lòng nhân ái.

Giữ lấy sự dịu dàng trong một thế giới đã quá cứng rắn

Trẻ em là tấm gương phản chiếu lương tâm xã hội. Khi một đứa trẻ bị đánh đập, bị bỏ đói, bị bịt miệng… đó không phải chỉ là nỗi đau của em ấy; mà là tội lỗi của cả cộng đồng đã không lên tiếng kịp thời. Giữa thời đại mà thông tin lan đi trong tích tắc; sự im lặng không còn là vô tình, mà là một dạng đồng lõa.

Hãy giữ lấy sự dịu dàng, trong một thế giới đã quá cứng rắn. Và hãy nhớ: những điều thiện nhỏ bé – một cái ôm, một câu hỏi han; một hành động bảo vệ – có thể là ngọn đèn le lói dẫn một đứa trẻ bước ra khỏi bóng tối.