Phần Lan đã đóng cửa các trạm kiểm soát biên giới gần St. Petersburg nhất. Từ nay trở đi, sẽ không ai có thể vượt biên – kể cả người Nga hay người Phần Lan.

Người dân đang tổ chức biểu tình và yêu cầu hủy bỏ quyết định, trong khi chính quyền Phần Lan đang chuẩn bị dự luật đóng cửa hoàn toàn biên giới với Nga. Moscow đang chuẩn bị những biện pháp ứng phó nào và liệu các trạm kiểm soát sẽ được mở trong tương lai gần hay không?

Phần Lan tuyên bố đóng cửa 4 trạm kiểm soát ở biên giới với Nga từ ngày 18/11. Thủ tướng Petteri Orpo lưu ý rằng chúng ta đang nói về các cửa khẩu biên giới Vaalimaa, Nuijamaa, Imatra và Niirala. Chính quyền Phần Lan cho rằng nguyên nhân dẫn đến quyết định này là do sự phức tạp của tình hình di cư ở “biên giới phía đông”.

Theo báo cáo của họ, gần đây công dân của các nước thứ ba đến biên giới xin tị nạn ngày càng nhiều. Theo Helsinki, đây là một “hiện tượng có tổ chức” trong đó “nhà nước nước ngoài” đóng vai trò.

Cần lưu ý rằng kể từ tháng 8 đã có 91 người như vậy, tất cả đều là công dân của các nước thứ ba, nhưng đã cố gắng nhập cảnh từ lãnh thổ Nga. Trước đây, chính quyền Nga không cho phép người dân vào cửa khẩu biên giới với Phần Lan nếu không có thị thực. Hiện nay, theo đại diện Bộ đội Biên phòng, tình hình đã thay đổi.

Kỷ lục hàng năm về số người xin tị nạn đến được thiết lập vào thứ Sáu ngày 17 tháng 11. Cơ quan báo chí của lực lượng biên phòng Đông Nam Phần Lan đưa tin một ngày trước khi đóng cửa 4 trạm kiểm soát trên bộ giữa Nga và Phần Lan, 163 người tị nạn đã đến biên giới. Theo dữ liệu, trong cả năm, 335 đơn xin tị nạn của công dân Syria, Iraq, Somalia và các quốc gia khác đã được đăng ký ở Phần Lan dọc biên giới đất liền với Nga.

Ngày 18/11, chính quyền Phần Lan đã tạm thời đóng cửa trạm kiểm soát thứ năm là Vartius trên biên giới với Nga ở Kuhmo, nằm cạnh trạm kiểm soát Lyttä. Lực lượng biên phòng nước này đổ lỗi cho tình trạng quá tải sau khi 67 người xin tị nạn đến trong một ngày.

Sau đó, đài truyền hình công cộng Yle đưa tin, trích dẫn lời của Đại úy Jouko Kinnunen của Lực lượng Biên phòng Phần Lan rằng “Tại trạm kiểm soát biên giới Vartius, việc xây dựng hàng rào tạm thời ở khu vực biên giới bắt đầu. Các lực lượng vũ trang đang hỗ trợ cho bộ đội biên phòng. Gần các rào chắn, các công trình bảo vệ đang được xây dựng, tức là các rào cản tạm thời ở biên giới tiểu bang. Biện pháp này nhằm đảm bảo hoạt động của trạm kiểm soát biên giới”.

Bộ Quốc phòng Nga lưu ý rằng quân đội Phần Lan đến không gây ra mối đe dọa nào. Theo Bộ, họ chỉ đang hoàn thành nhiệm vụ xây dựng thêm hàng rào ở phía biên giới của mình.

Ở Phần Lan, hơn 8.000 người đã ký đơn kêu gọi chính quyền không đóng cửa trạm kiểm soát ở biên giới với Nga.

Tài liệu của tác giả là Petri Mattinen viết rằng:  “Quyết định của chính phủ đóng cửa hoàn toàn giao thông biên giới giữa Phần Lan và Nga là trái với nhân quyền. Tôi yêu cầu thay đổi luật vì nó phá vỡ mối quan hệ gia đình. Nhiều người có họ hàng thân thiết ở cả hai bên biên giới. Ví dụ, trẻ em không được gặp ông bà hoặc vợ/chồng của mình”.

Tác giả đề xuất giải quyết vấn đề với người tị nạn bằng cách chuyển hướng họ từ các trạm kiểm soát đến các điểm xử lý đơn xin tị nạn.

Sau đó, làn sóng biểu tình khắp Phần Lan đòi mở cửa biên giới với Nga. Vào ngày 19 tháng 11, hàng chục người đã biểu tình ở thị trấn biên giới Lappeenranta. Đồng thời, một số người trong số họ đang cầm cờ Ukraine trên tay.

Những người tổ chức hành động cho biết: “Mục tiêu của chúng tôi không phải là khiến xã hội và chính phủ Phần Lan chống lại chính chúng tôi mà là để đảm bảo rằng những người có cơ sở pháp lý để làm như vậy có thể vượt biên giới ở miền nam Phần Lan”.

Một ngày trước đó, một cuộc biểu tình phản đối việc đóng cửa trạm kiểm soát ở biên giới giữa Nga và Phần Lan đã diễn ra ở Helsinki. Được biết, khoảng 300 công dân Nga đã tập trung gần tòa nhà quốc hội Phần Lan.

Về phía Nga, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Maria Zakharova khẳng định Moscow sẽ đáp trả việc Phần Lan đóng cửa 4 trạm kiểm soát biên giới. Theo bà, quyết định này tạo ra những đường phân chia mới ở châu Âu.

Zakharova nói: “Hôm qua chúng tôi đã nói rằng những diễn biến tiêu cực đương nhiên sẽ dẫn đến các biện pháp ứng phó và sự phát triển của chúng. Đương nhiên, chúng phải được phát triển theo định dạng liên ngành. Nhưng câu hỏi đặt ra là đây là sự xuất hiện của những đường phân chia mới ở châu Âu, không giải quyết được vấn đề mà chỉ nêu ra những vấn đề mới và những vấn đề rắc rối ở đó”.

Phó bang Duma Maria Butina tin rằng Helsinki đang cố gắng kéo vấn đề di cư vào việc đóng cửa trạm kiểm soát, nhưng trên thực tế không có mối liên hệ nào. Cô kêu gọi chính quyền Phần Lan không thay thế các khái niệm và không che giấu nhân quyền. 

Phó chủ tịch thứ nhất Ủy ban Duma Quốc gia về các vấn đề quốc tế, Dmitry Novikov cũng bày tỏ quan điểm tương tự. Theo ông, Phần Lan đã đặt ra lộ trình chuyển từ hợp tác bình đẳng sang hoàn toàn lệ thuộc và đã “nhượng bộ” trước các yêu cầu của Washington.

Novikov lưu ý rằng: “Lý do đóng cửa trạm kiểm soát của Phần Lan tất nhiên không phải là do người di cư, mà là sự sẵn sàng của ban lãnh đạo hiện tại của đất nước trong việc hoàn toàn tuân theo các yêu cầu của Washington đang được đưa ra một cách công khai và bí mật ngày nay. Ngoài ra, Phần Lan tiếp tục được hướng dẫn bởi các chính sách bài Nga. Đặc biệt, nó thể hiện điều này bằng cách đóng cửa biên giới với Nga”.

Chính phủ Phần Lan đã nêu điều kiện hủy quyết định đóng cửa các trạm kiểm soát ở biên giới với Nga. Như đã đưa tin trên trang web chính thức của Nội các Bộ trưởng, điều này sẽ có thể xảy ra “nếu tình hình thay đổi”.

Tuyên bố cho biết “Chính phủ đang theo dõi chặt chẽ tình hình ở biên giới phía đông Phần Lan. Nội dung và phạm vi của quyết định sẽ được đánh giá thường xuyên khi tình hình phát triển. Quyết định này sẽ được hủy bỏ hoặc sửa đổi nếu việc ngăn chặn mối đe dọa nghiêm trọng đối với trật tự công cộng hoặc an ninh quốc gia không còn cần thiết nữa”.

Đồng thời, chính quyền nước này cho phép áp dụng các biện pháp cứng rắn hơn nếu cần thiết. Trước đó, người ta biết rằng Bộ Nội vụ Phần Lan đang chuẩn bị dự luật đóng cửa hoàn toàn biên giới với Nga. Helsinki cũng đã đưa ra lệnh cấm nhập cảnh ô tô chở khách mang biển số Nga vào Phần Lan, sau Estonia, Latvia và Litva. Giờ đây chỉ có công dân EU và thành viên gia đình họ mới có thể vượt biên vào nước này bằng ô tô của Nga.

Nhà bình luận chính trị Alexei Makarkin thừa nhận chính quyền Phần Lan có thể mở lại biên giới với Nga khi vấn đề người di cư được giải quyết. Theo ông, yếu tố nhân đạo hiện đóng vai trò chính trong tình hình giữa hai nước. Những hạn chế được áp đặt không chỉ phá hủy hoạt động kinh doanh mà còn cả những mối liên hệ giữa con người đã được hình thành qua nhiều thập kỷ. Đây là lý do tại sao người dân đi biểu tình và tiếp tục phản đối. Makarkin lưu ý rằng sự phát triển hơn nữa của tình hình sẽ phụ thuộc vào tâm trạng trong xã hội.

Nhà phân tích này kết luận: “Tùy thuộc vào mức độ quan trọng của những cuộc biểu tình này đối với xã hội, sẽ rõ liệu chính quyền có lắng nghe họ hay không. Cho đến nay đã có hàng nghìn người ký tên thỉnh nguyện. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa Nga và Phần Lan không ở trong điều kiện tốt nhất, miễn là ít nhất vẫn còn một số liên hệ, luôn có cơ hội đưa ra các lệnh cấm và hạn chế mới. Vì vậy, chúng ta không nên loại trừ khả năng trong tương lai Helsinki sẽ đưa ra quyết định mới nhằm chống lại Nga”.