Mỗi đứa trẻ sinh ra đều mang theo một câu chuyện – có khi từ tình yêu đôi lứa; có khi từ sự nỗ lực đơn độc của người mẹ. Ngày càng nhiều phụ nữ chọn làm mẹ không cần đàn ông bên cạnh; đặt ra câu hỏi: đó là sự chủ động hay thử thách lớn cho cả mẹ lẫn con? Khi mẹ không cần cha – liệu cuộc sống đã đủ đầy; hay vẫn tồn tại những khoảng trống không thể lấp đầy chỉ bằng sự mạnh mẽ? Câu chuyện ấy giờ đây không còn là điều hiếm gặp.

Khi “Khi mẹ không cần cha” trở thành tuyên ngôn

Lướt qua mạng xã hội; bạn có thể dễ dàng bắt gặp hàng loạt người phụ nữ trong độ tuổi 25–35 tự nhận là mẹ đơn thân. Họ không né tránh; trái lại còn khoe khoang – bằng những bức ảnh xinh đẹp, đứa trẻ ngoan ngoãn, lối sống độc lập, thu nhập ổn định và một câu chuyện “tôi mạnh mẽ vì tôi không cần ai.”

Một nhóm kín với hơn 300.000 thành viên trên Facebook mang tên “Single Mom & Proud” hoạt động nhộn nhịp mỗi ngày. Những câu hỏi kiểu: “Em muốn sinh con nhưng không muốn lấy chồng, có nên không ạ?” ngày càng xuất hiện với tần suất dày đặc – không phải để xin lời khuyên; mà là để tìm sự đồng thuận.

“Khi mẹ không cần cha” dường như đã trở thành một tuyên ngôn mới về nữ quyền – một biểu tượng của sự độc lập; quyết đoán và bất cần những ràng buộc truyền thống.

Khi mẹ không cần cha
Một nhóm kín với hàng nghìn thành viên trên Facebook, hoạt động nhộn nhịp mỗi ngày (Ảnh: Mucnews)

“Khi mẹ không cần cha” – tự do hay vòng lặp định kiến mới dưới vỏ bọc hiện đại?

Trên thực tế; có một sự chuyển dịch ngầm trong cấu trúc gia đình hiện đại: vai trò của người đàn ông đang bị rút khỏi công thức làm cha. Khi phụ nữ có thể chủ động về kinh tế; kiến thức và khả năng làm mẹ, thì người cha – theo một cách nào đó – bị xem là “tùy chọn”.

Một chuyên gia xã hội học tại TP.HCM bình luận:
“Đây là một xu hướng nguy hiểm. Nó không chỉ làm đảo lộn quan niệm về gia đình; mà còn khiến xã hội vô tình hạ thấp vai trò của người đàn ông – từ một nửa của gia đình thành một phần ‘có cũng được, không cũng sao’.”

Sự định kiến ngày xưa từng áp lên những bà mẹ đơn thân như một vết thương. Nhưng giờ đây; chính một số bà mẹ đơn thân lại quay sang mang định kiến ngược: xem đàn ông là không đáng tin, là yếu đuối, là thừa thãi – và họ tin rằng có thể làm mọi thứ một mình.

Một tiếng nói khác: “Tôi từng nghĩ mình mạnh mẽ, cho đến khi…”

Không phải ai cũng vỗ tay cho lựa chọn ấy. Và không phải ai cũng chuẩn bị đủ dài hơi cho một hành trình chỉ có một mình.

Chị Nguyễn Thị M., 34 tuổi, từng là một trong những người đầu tiên trong nhóm bạn chọn sinh con không kết hôn, nay chia sẻ:
“Tôi từng thấy đó là điều ngầu lắm. Tôi từng viết cả bài dài trên Facebook để nói về sự dũng cảm. Nhưng sau 5 năm, khi con tôi bắt đầu hỏi về cha, khi tôi bắt đầu kiệt sức mỗi khi con bệnh – tôi mới nhận ra: mình chưa từng nghĩ hết về ‘Khi mẹ không cần cha’ thì đứa trẻ sẽ cần ai.”

Chị nói rằng có những đêm chị khóc nức nở – không phải vì thiếu tiền, mà vì không biết lấy ai để chia sẻ những cơn sốt bất chợt của con, hay những phút giây hoảng loạn khi con hỏi: “Bố con là ai? Tại sao bạn nào cũng có bố mà con thì không?”

Khi mẹ không cần cha
Tôi từng nghĩ làm mẹ đơn thân là dũng cảm, nhưng khi con hỏi về cha và những lúc kiệt sức, tôi mới cảm thấy nỗi cô đơn sâu thẳm ( Ảnh minh họa: Internet)

Bài toán của tương lai: Người lớn chọn thế nào, trẻ nhỏ chịu ra sao?

“Khi mẹ không cần cha” có thể là một lựa chọn cá nhân đầy lý trí, nhưng đứa trẻ không có quyền chọn lựa. Nó không thể quyết định được cha mình có mặt hay không trong hành trình trưởng thành. Và cũng chẳng thể phân biệt được đâu là nữ quyền, đâu là lệch chuẩn.

Vấn đề không nằm ở việc làm mẹ đơn thân. Vấn đề nằm ở cách xã hội đang đơn giản hóa lựa chọn ấy như một lối sống thời thượng, một biểu tượng độc lập, mà không đặt câu hỏi: Vậy đứa trẻ thì sao?