Giữa núi đồi và đồng ruộng Nam Đàn (Nghệ An), quần thể di tích Mai Hắc Đế ghi dấu cuộc khởi nghĩa oai hùng thế kỷ VIII, trở thành điểm đến tâm linh và lịch sử thu hút hàng vạn du khách mỗi năm.

Di tích lịch sử đặc biệt của xứ Nghệ

Khu di tích Mai Hắc Đế được xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia từ năm 1996.(Ảnh: Internet)

Quần thể di tích vua Mai Hắc Đế được xếp hạng di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia từ năm 1996. Di tích trải rộng trên địa bàn thị trấn Nam Đàn và xã Nam Thái, bao gồm khu lăng mộ, đền thờ vua, đền thờ thân mẫu và các hạng mục phụ trợ khác.

Trung tâm của quần thể là khu lăng mộ vua Mai, nằm tại tổ dân phố Hà Long, thị trấn Nam Đàn. Nơi đây có diện tích hơn 10.000 m², tọa lạc trong thung lũng Hùng Sơn, sát dòng sông Lam thơ mộng. Theo sử sách, chính vùng đất này từng là căn cứ khởi nghĩa Hoan Châu do Mai Thúc Loan lãnh đạo vào năm 713.

Kiến trúc hài hòa giữa thiên nhiên và lịch sử

Đền Vua Mai nằm giữa khu vực núi và sông bao quanh (Ảnh: Internet).

Khu lăng mộ được xây dựng theo mô hình “miếu trên – mộ dưới”, với các công trình chính như hạ điện, trung điện, thượng điện cùng các tả vu, hữu vu, nhà chờ… Các hạng mục đều được trùng tu khang trang, giữ được nét cổ kính nhưng vẫn hòa quyện cùng cảnh sắc thiên nhiên. Bên trong điện thờ là tượng Mai Hắc Đế, bàn thờ và các hiện vật gợi nhớ cuộc khởi nghĩa oanh liệt năm xưa.

Ngay phía sau thượng điện là phần mộ vua Mai, được xây dựng bằng bê tông, có mái che và hoa tươi được dâng cúng quanh năm. Gần đó, trên đỉnh núi Đụn, là miếu mộ Mai Thiếu Đế – con trai vua Mai – người cũng hy sinh trong cuộc kháng chiến chống quân Đường.

Đền thờ và nơi yên nghỉ của thân mẫu vua Mai

Đền thờ Mai Thánh Mẫu được xây trên cồn Chèn (Ảnh: internet)

Cách khu lăng khoảng 3 km, đền thờ vua Mai tọa lạc tại tổ dân phố Mai Hắc Đế. Ngôi đền được dựng từ thời Nguyễn, sau nhiều lần xuống cấp, đến năm 2011 đã được phục dựng khang trang. Đền có bố cục tam điện: thượng điện thờ vua và gia quyến, trung điện thờ tướng sĩ, hạ điện là nơi sinh hoạt tâm linh cộng đồng.

Cách trung tâm thị trấn khoảng 10 km về phía xã Nam Thái là cồn Dẻ – ngọn đồi nhỏ bao quanh bởi đồng ruộng, nơi an táng thân mẫu Mai Hắc Đế. Truyền thuyết kể rằng bà bị thú dữ vồ khi lên núi, thi hài được vua và dân làng đưa về an táng tại đây. Muốn đến mộ, du khách phải vượt qua hơn 100 bậc đá dẫn lên đồi.

Không xa đó, đền thờ Mai Thánh Mẫu được xây trên cồn Chèn – nơi tương truyền là nơi vua Mai cất tiếng khóc chào đời. Ngôi đền được xây dựng năm 2012, trong khuôn viên 2.000 m², với chính điện, bia dẫn tích, nhà tranh vách nứa phục dựng và nhiều vật phẩm gắn với truyền thuyết địa phương.

Lễ hội vua Mai – nét đẹp văn hóa truyền thống xứ Nghệ

Người dân hàng năm tổ chức lễ hội Vua Mai (Ảnh: Internet).

Hàng năm, vào tháng Giêng âm lịch, người dân Nam Đàn lại tổ chức Lễ hội vua Mai tại khu di tích. Lễ hội gồm các nghi lễ trang trọng như rước nước, yết cáo, dâng hương cùng hàng loạt trò chơi dân gian như đấu vật, đẩy gậy, kéo co, cờ thẻ…

Trong đó, đấu vật là hoạt động nổi bật, thu hút đông đảo người xem. Tương truyền, vua Mai từ nhỏ đã nổi tiếng với sức khỏe phi thường, từng đánh hổ, đánh thắng lính Đường trong hội vật khi mới 14 tuổi. Sau này, ông cho tổ chức các kỳ vật mùa xuân để rèn quân, nuôi dưỡng tinh thần thượng võ – nét đẹp vẫn được gìn giữ qua lễ hội đến tận ngày nay.

Giá trị lịch sử – văn hóa vẹn nguyên qua thời gian

Lễ hội dân gian. Đấu vật trong lễ hội Vua Mai hàng năm (Ảnh: Internet).

Quần thể di tích Mai Hắc Đế không chỉ là điểm đến của những ai muốn tìm hiểu về lịch sử, văn hóa dân tộc mà còn là nơi gửi gắm lòng thành kính đối với bậc tiền nhân đã hy sinh vì độc lập, tự do. Trong nhịp sống hiện đại, nơi đây vẫn giữ nguyên được không gian linh thiêng, trở thành biểu tượng văn hóa tinh thần của người dân Nghệ An nói riêng và cả nước nói chung.

Theo: Vnexpess