Mỗi độ cuối năm, những vùng ven sông ở Hải Phòng lại nhộn nhịp mùa “săn” rươi. Loài đặc sản chỉ xuất hiện theo chu kỳ ngắn ngủi này được coi là “lộc trời cho”, mang lại nguồn thu nhập đáng kể giúp nhiều nông dân không chỉ đủ ăn Tết mà còn có của để dành.

Rươi – “lộc trời” nơi vùng sông nước

Rươi vốn là loài sinh vật đặc hữu, thường sống ở những bãi bồi ngập mặn ven sông. Tại Việt Nam, rươi phân bố nhiều ở Hải Dương và Hải Phòng, đặc biệt là các nơi Vĩnh Bảo, Tiên Lãng, An Lão. Không giống các loài thủy sản khác, rươi chỉ xuất hiện vào thời điểm nhất định, thường rơi vào cuối tháng 9 và tháng 10 âm lịch – “tháng chín đôi mươi, tháng mười mồng năm”.

Nhờ hàm lượng dinh dưỡng cao cùng hương vị đặc trưng, rươi đã vượt khỏi bữa cơm đồng quê để trở thành món đặc sản được săn lùng khắp cả nước.

Khu đầm nuôi rươi của ông Hoàng Xuân Giang
(Ảnh: MINH PHONG)

Kỹ nghệ săn rươi công phu

Theo người dân Vĩnh Bảo, để có thể thu hoạch rươi cần cả quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng:

  • Thau chua rửa mặn, cải tạo bãi bồi để tạo môi trường sống trong lành.
  • Tháo cạn nước, phơi bãi nhiều ngày để rươi đào lỗ hô hấp. Những chiếc lỗ nhỏ trên mặt đất chính là dấu hiệu báo mùa rươi bội thu.
  • Khi đến kỳ, chủ đầm xả nước vào ruộng, chờ đến những ngày âm u, rươi mới đồng loạt nổi lên.

Người dân đặt túi săm trước cửa cống, tháo nước để rươi theo dòng chảy vào túi. Sau đó, rươi được làm sạch, cho vào hộp xốp ướp lạnh để bảo quản.

Sau khi vớt, rươi được cho vào túi lưới
(Ảnh: MINH PHONG)

Mùa rươi quyết định cái Tết no đủ

Không phải bãi nào cũng được mùa rươi, nhưng nếu “trúng đậm”, mỗi vụ một hộ có thể thu về hàng tấn rươi. Giá bán dao động từ 250.000 – 500.000 đồng/kg, đầu vụ thường cao hơn cuối vụ.

Nhiều gia đình nhờ một mùa rươi bội thu có thể xây nhà, mua xe. Bình thường, thu nhập từ rươi cũng đủ để bà con có cái Tết sung túc, ấm cúng.

Những túi lưới chứa rươi được treo trên giàn cho ráo nước
(Ảnh: MINH PHONG)

Rươi – đặc sản hiếm, đắt đỏ và giàu dinh dưỡng

Sau khi thu hoạch, rươi được các thương lái thu mua và phân phối đi khắp cả nước, thậm chí xuất khẩu sang Trung Quốc.

Sau khi ráo nước, rươi được đưa lên bàn cân để thương lái thu mua
(Ảnh: MINH PHONG)

Tại Hà Nội, phố Hàng Rươi từ lâu nổi tiếng với những món ăn chế biến từ loài “rồng đất” này:

  • Chả rươi, nem rươi
  • Rươi kho, rươi rang muối
  • Rươi xào củ niễng, củ cải
  • Canh rươi, lẩu rươi, mắm rươi

Dù hình dáng khiến nhiều người e ngại, nhưng khi chế biến, rươi hòa quyện với gia vị, cho ra những món ăn béo ngậy, bùi thơm, khó cưỡng.

Sau khi cân, thương lái cho rươi vào hộp xốp, tưới nước lạnh để bảo quản rươi
(Ảnh: MINH PHONG)

Rươi – loài sinh sôi kỳ lạ, không lo cạn kiệt

Nhiều người lo lắng rươi sẽ dần biến mất do khai thác quá mức. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm dân gian, vòng đời của rươi đặc biệt: chúng sống dưới lòng đất với chiều dài có thể tới nửa mét, chỉ ngoi lên mặt nước một thời gian ngắn để sinh sản rồi kết thúc vòng đời. Chính vì vậy, dù hàng chục tấn được khai thác mỗi năm, số lượng rươi vẫn ổn định qua các mùa.

Những khay chứa rươi được dán lớp băng keo để an toàn trong quá trình vận chuyển
(Ảnh: MINH PHONG)

Kết thúc mùa rươi – bắt đầu chờ đợi

Từ cuối tháng 10 âm lịch đến giáp Tết, rươi chỉ xuất hiện rải rác. Hết mùa, bà con lại thu dọn dụng cụ, gia cố bờ đầm, và hẹn một vụ rươi mới. Với người dân Hải Phòng, mỗi mùa rươi không chỉ mang đến nguồn thu nhập mà còn là nét văn hóa gắn liền với vùng sông nước, để Tết thêm trọn vẹn.

Theo: Thanh Niên